Khuyến nông “bắt tay” doanh nghiệp hỗ trợ trồng lúa thông minh, nông dân lời thêm 3-5,8 triệu đồng/ha

Giảm chi phí sản xuất nhờ áp dụng đồng bộ kỹ thuật

Mô hình được triển khai trong khuôn khổ chương trình hợp tác giữa Trung tâm Khuyến nông An Giang, Công ty cổ phần Phân bón Bình Điền, Công ty TNHH Bayer Việt Nam, Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Sài Gòn Kim Hồng về việc thực hiện chương trình trình diễn "Mô hình canh tác lúa thông minh phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL" tại An Giang. 

Theo đó, mục tiêu của mô hình nhằm giúp bà con nông dân có giải pháp thích ứng với những điều kiện khó khăn trong canh tác lúa hiện nay; đồng thời tiếp cận với các tiến bộ kỹ thuật mới trong canh tác lúa, giúp giảm chi phí tối đa, tăng năng suất lúa và bảo vệ môi trường, thực hiện mục tiêu phát triển nền nông nghiệp bền vững.

Cụ thể, mô hình đặt ra mục tiêu giảm lượng giống lúa gieo sạ theo tập quán từ 120 - 150kg/ha xuống còn 60kg/ha bằng phương pháp máy sạ cụm; áp dụng kỹ thuật bón phân Đầu Trâu mặn phèn đầu vụ và phân bón chuyên dùng cho lúa để tăng hiệu quả sản xuất. 

Bên cạnh đó, mô hình cũng áp dụng đồng bộ kỹ thuật sản xuất và biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp IPM để giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, quản lý dịch hại theo phương pháp Much More Rice (quy trình tăng năng suất - tăng chất lượng, Tăng lợi nhuận của cây lúa. Đây là giải pháp quản lý cỏ dại và các dịch hại tích hợp trên ruộng lúa theo bộ sản phẩm của Bayer từ lúc chuẩn bị giống đến khi thu hoạch, nhằm kiểm soát tốt các loại cỏ dại và các loại dịch hại, giúp ruộng lúa phát triển tốt, cây lúa khỏe…).

Trong vụ lúa đông xuân 2023 - 2024, hộ gia đình ông Trần Đại Minh Luân (ở ấp Vĩnh An, xã Vĩnh Phước, huyện Tri Tôn, An Giang) được Trung tâm Khuyến nông An Giang chọn để triển khai mô hình canh tác lúa thông minh phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL trên diện tích 3ha. 

Mô hình áp dụng 3 nghiệm thức để so sánh. Nghiệm thức 1: Mô hình canh tác lúa thông minh không vùi phân, diện tích 1,5ha. Nghiệm thức 2: Mô hình canh tác lúa thông minh sạ cụm bón vùi phân 1,5ha. Nghiệm thức 3: Ruộng đối chứng được sản xuất theo tập quán truyền thống của nông dân.

Ông Trần Đại Minh Luân cho biết: Sau khi thu hoạch lúa vụ thu đông, ông cày xới đất, cho đất nghỉ khoảng 15 - 20 ngày sau đó bơm nước vào ruộng và tiến hành trục, trang phẳng mặt ruộng. Ông đánh 1 rãnh nước lớn, rộng 30 - 40cm, sâu 15 - 20cm làm đường nước chính và xẻ nhiều rãnh thoát nước phụ để thuận lợi đưa nước vào ruộng và bón phân.

Cùng với đó, ông Luân bao quanh bờ ruộng bằng nylon để phòng tránh chuột gây hại, phun thuốc tiền nảy mầm để xử lý cỏ và diệt ốc bươu vàng. Thuốc BVTV sử dụng đúng loại thuốc trong danh mục cho phép sử dụng của ngành chức năng. Giống lúa sử dụng tại mô hình là OM 34 cấp xác nhận, lượng giống gieo sạ 60kg/ha, áp dụng phương pháp sạ theo cụm bằng máy sạ cụm Sài Gòn Kim Hồng.

Về quy trình sử dụng phân bón, ruộng trong mô hình sử dụng phân bón chuyên dùng của Bình Điền. Lượng phân bón sử dụng trong các mô hình thử nghiệm theo khuyến cáo của nhà sản xuất và ruộng đối chứng bón theo tập quán nông dân. Mô hình áp dụng quản lý dịch hại theo phương pháp Much More Rice do Bayer Việt Nam triển khai. 

Theo đó, ông thực hiện thăm đồng thường xuyên và không phun thuốc sâu rầy, bệnh trong 40 ngày đầu sau khi sạ. Ruộng mô hình có số lần phun thuốc bệnh, sâu, rầy trung bình ít hơn 1 lần so với trung bình ruộng đối chứng, chi phí giảm trung bình 530.000 đồng/ha.

Lợi nhuận tăng thêm 9,2 triệu đồng/ha

Qua triển khai thực tế cho thấy, ruộng lúa trong mô hình của ông Trần Đại Minh Luân đã thu hoạch và cho kết quả tốt. Cụ thể, năng suất lúa ruộng trình diễn nghiệm thức 1 sạ cụm không vùi phân đạt 8,3 tấn/ha, cao hơn ruộng đối chứng 0,7 tấn/ha, lợi nhuận tăng thêm 9,1 triệu đồng/ha. Năng suất lúa tại ruộng trình diễn nghiệm thức 2 áp dụng sạ cụm vùi phân đạt 8,1 tấn/ha, cao hơn ruộng đối chứng 0,5 tấn/ha, lợi nhuận tăng thêm 9,2 triệu đồng/ha.

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông An Giang - bà Huỳnh Đào Nguyên cho biết: Mô hình canh tác lúa thông minh phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL tại xã Vĩnh Phước (huyện Tri Tôn) giúp giảm được chi phí sản xuất từ 3,1 - 5,8 triệu đồng/ha. Chi phí giảm do giảm được lượng giống gieo sạ, giảm được chi phí phân bón và thuốc BVTV. 

Năng suất lúa ruộng mô hình trình diễn theo quy trình canh tác lúa thông minh sử dụng phân bón chuyên dùng Bình Điền đạt 8,1 - 8,3 tấn/ha, cao hơn ruộng ngoài mô hình từ 0,5 - 0,7 tấn/ha. Ruộng sạ cụm bón vùi phân cho lợi nhuận tăng thêm cao nhất là 9,2 triệu đồng/ha.

Đặc biệt, nhờ sử dụng máy sạ cụm trong khâu gieo sạ nên nông dân giảm lượng giống gieo sạ còn 60kg/ha so với lượng giống 150kg ngoài mô hình. Phương pháp sạ cụm giúp cây lúa cứng chắc, chống đổ ngã, hạn chế sâu bệnh, từ đó tăng năng suất. Ruộng sạ cụm kết hợp bón vùi phân giúp giảm chi phí sản xuất, giảm được một phần lượng phân bón, từ đó giảm công lao động và cho hiệu quả, lợi nhuận cao nhất.

Ông Ngô Văn Đây – nguyên Phó Trưởng văn phòng thường trực Nam Bộ (Trung tâm Khuyến nông Quốc gia) đánh giá, ruộng sạ cụm có rất nhiều lợi thế, nhưng trong đó có 2 lợi thế mà người nông dân thấy rõ nhất là giảm lượng giống gieo sạ rất lớn (40-60kg/ha so với 150-200kg/ha) và khả năng chống đổ ngã rất tốt. Với những ruộng sạ cụm, lúa có bị đổ ở các góc ruộng, các đầu vạt là do những chỗ đó máy không vào sạ được nên bà con phải sạ lan.