Trong khi đó, qua mấy tháng ròng chờ đợi, chúng tôi đã gửi đủ số điện thoại, zalo, cả ảnh và địa chỉ nhà cửa của các đối tượng tại TP Phú Quốc và TP Hà Tiên cho cơ quan công quyền, cho đích thân đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang. Đồng chí lãnh đạo tỉnh cho biết đã giao nhiệm vụ cho các cơ quan chức năng vào cuộc.

Sau thời gian dài kiểm tra, kết quả: Các đối tượng rất tinh vi, xảo quyệt, chúng tôi đã kiểm tra kĩ và nghiêm túc các nội dung nhà báo tố cáo, nhưng chưa phát hiện vi phạm, thời gian tới sẽ đẩy mạnh hơn công tác này và ban bố các văn bản tăng cường!

Còn ở huyện đảo Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, cán bộ sở tại cho chúng tôi thấy một sự quyết liệt đáng cảm kích trong chống lại nạn bắt, mổ bụng rùa biển, nạn ăn trộm trứng vích.

Nếu có một nơi nhiều rùa biển nhất, rùa biển đẻ nhiều nhất (mỗi cá thể đẻ tới gần 200 quả trứng mỗi đêm "khai hoa nở nhuỵ" trên bãi cát) Việt Nam và có lẽ hàng đầu Đông Nam Á, thì dĩ nhiên đó là tại Vườn Quốc gia Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Trước đây, khi chưa có lệnh cấm, người ta bắt vích, đồi mồi ăn thịt, lấy trứng, gọt mai đồi mồi làm đồ lưu niệm rồi nhận các bằng vinh danh của chính quyền địa phương (Hà Tiên, Kiên Giang có cả "làng nghề" như vậy).

Nhiều ngư dân trèo lên Đảo Trứng ở Côn Đảo lấy cả gánh trứng chim về tàu cá nhậu mỗi lần. Đến nỗi, hiện nay, người ta phải lắp camera an ninh giám sát trên hòn đảo xa xôi đó (chạy bằng năng lượng mặt trời) để bảo vệ chim và các loài quý hiếm khác. Giám đốc Vườn Quốc gia Côn Đảo, anh Nguyễn Khắc Pho, ngồi nhà xem hình toàn cảnh và các lối đi lên đảo 24/24 được. 

Nhưng, khi đã có lệnh cấm, đã nhiều người bị bắt giam, đi ở tù vì giết rùa biển, ăn trộm trứng vích mà người ta vẫn tiếp tục vi phạm thì quả là điều đáng trăn trở. Lần này tái ngộ Côn Đảo, thấy du khách đông hơn nhiều, vì đó là vùng tâm linh thành kính, là vùng non nước trời biển hữu tình đặc biệt.

Trong cái mừng vì phát triển du lịch về nguồn, cái lo như đang lớn lên từng ngày: du khách thiếu ý thức, đặt hàng để những kẻ tham lam triệt hạ đa dạng sinh học, giết các loài quý hiếm. Đó là lý do, Côn Đảo đã hạ quyết tâm ngăn chặn nạn trộm trứng rùa bằng mọi giá.

Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) nêu rõ, hành vi săn, bắt, giết, vận chuyển, buôn bán, nuôi nhốt, tàng trữ rùa biển hoặc vận chuyển, buôn bán, tàng trữ sản phẩm/bộ phận của chúng (bất kể số lượng, khối lượng, giá trị tang vật) sẽ bị xử lý hình sự với mức hình phạt tối đa lên đến 15 năm tù giam.

Trước hết, qua điều tra, chúng tôi thấy: địa bàn các đảo rộng, ngư dân lâu năm lăn lộn vùng biển này rất tinh vi, rùa biển thì bơi khắp nơi và đẻ trứng "ngẫu hứng", khi ai đó quyết ăn trộm trứng rùa thì dù cán bộ có căng mình ra, cũng vẫn khó ngăn chặn thật.

Việc này chỉ thật sự hiệu quả, nếu nâng cao được nhận thức, ý thức tuân thủ pháp luật và sự "biết sợ" tính nghiêm minh của luật pháp trong chính mỗi người dân. Chung quy, giữ rùa biển, trứng rùa biển, phải trở thành công việc của toàn dân, của chính du khách rủng rỉnh túi tiền và khối người "ham của lạ" kia.

Chừng nào còn các cảnh này, thì việc bảo tồn rùa biển của chúng ta còn cam khó dài dài: một phụ nữ Hà Nội đi taxi cùng mẹ chồng đi du lịch Côn Đảo, mua trứng rùa, rồi bà mẹ xếp trứng đó vào vali mang ra sân bay Côn Đảo. Cái kết, cả nhóm bị khởi tố vì 4 quả trứng vích.

Rùa mẹ mất trứng, cơ quan chức năng thì khổ sở ra tận Hà Nội xét nghiệm xem đó là trứng con gì. Lại có cô bé nhí nhảnh con cá cảnh, gọi người ta luộc trứng rùa biển mang đến khách sạn ăn rồi đăng tải lên mạng xã hội khoe, ngon lắm, ăn chứ sao không ăn, giá cả thế này. Bị cộng đồng mạng lên án, bị luật pháp sờ gáy (chụp được màn hình vụ việc), cô ấy sợ quá khóa tài khoản và xóa các tút.

Nhận thức của một số du khách kém, ý thức của họ tồi. Nhưng kẽ hở luật pháp vẫn còn nhiều. Tại sao một lái xe taxi dám móc nối, một chủ vựa buôn hải sản lại có thể luộc trứng rùa mang tận khách sạn cho khách "thưởng thức", trong khi họ biết rõ "dính vào cái này là khởi tố, đi tù như chơi".

Côn Đảo dân số ít, lại bốn bề trời biển mênh mông, đi tàu mất nhiều tiếng đồng hồ, đi máy bay được máy soi an ninh kiểm tra kĩ càng bằng công nghệ cao. Nếu thật sự tuyên truyền và kiểm soát, chắc chắn không lô trứng rùa, thịt rùa biển nào tuồn vào đất liền được (và với thành phố đảo Phú Quốc cũng vậy).

Tôi đã chứng kiến người dân Côn Đảo tâm đắc với việc: xe nào đi, đỗ sai quy định, bà con chụp ảnh lại rồi gửi lên cơ quan công an xử phạt vi phạm, đồng thời chính quyền tặng tiền thưởng cho người báo tin. 

Chỉ cần hai điều tra viên, một người dân tốt đi tìm hiểu và xử lý nghiêm bất kỳ vi phạm nào, đảm bảo không nhà hàng nào dám nghênh ngang luộc trứng rùa mang ra bàn cho thực khách và ghi rõ vào hóa đơn là "bóng bàn" cả (vì quả trứng rùa biển kích cỡ và màu sắc y như quả bóng bàn).

Chúng tôi vào vai dân buôn, hỏi mua trứng rùa, con buôn bám theo. Họ còn nhắn tin: em có gần 100 quả trứng rùa, anh ở Hà Nội, em gửi tàu biển vào đất liền rồi ship ra cho anh nhé. Tất cả tài liệu này tôi đã giao nộp cho cơ quan chức năng ở Côn Đảo. Chứng tỏ điều tra về nạn này không hề khó như người ta nghĩ.

Một lý do nữa là các đối tượng rất manh động trong suy nghĩ về việc bắt, trói, giết, mổ bụng, ăn trộm trứng rùa. Ngày ngày họ ở biển, đêm lặn lội ngoài biển, gặp rùa biển, họ lặn xuống, trói chúng lại.

Chưa có khách mua thì cứ "trói nhốt" cụ rùa dưới đáy biển, ven đảo đá, ven bờ cỏ mênh mông nào đó cho nó… tươi ngon. Coi như "nuôi" cụ rùa nặng vài chục cân đến cả trăm cân ở đó chờ hành quyết.

Có lái xe taxi gọi, nhà hàng gọi, khách quan gọi thì ra mổ bụng, lấy trứng, hoặc cắt các bộ phận cơ thể đem bán (nhà hàng nói trong video giấu kín của chúng tôi là 8 triệu đồng/kg "tay chân" rùa biển).

Đúng là cán bộ thì ít, trăm công nghìn việc ở các mảng khác nhau, nếu lực lượng ăn trộm rùa và trứng rùa đông và hoạt động ma lanh thế, thì "bắt" làm sao xuể. Ai nắm tay được đến tối? Trong khi vì vài chục triệu đồng, vì cả trăm triệu đồng, mấy gã vô công rồi nghề đang khát tiền, chúng sẵn sàng làm mọi thứ. Nhất là rùa biển và trứng rùa biển ở Côn Đảo nhiều, các cá thể rùa chậm chạp hiền lành, đâu biết bay đi trốn như chim, biết bơi bỏ chạy ầm ầm như cá…

Các đối tượng liều đến mức, biết rõ: chúng tôi đi du lịch ngắm rùa đẻ, đi với kiểm lâm, vác máy ảnh lăm lăm, đang ngồi với một người mà người này khẳng định hắn vẫn nghĩ anh ta "đang là kiểm lâm" (thật ra anh ta vừa nghỉ việc, chưa công bố); thế mà hắn bô bô kể chuyện giết rùa, trộm trứng rùa, gọi người mang trứng rùa cho chúng tôi thưởng thức. Chi tiết này cho thấy: kẻ vi phạm coi thường luật pháp và hoạt động gần như "công khai bất thành văn" giữa ban ngày ở quán cà phê nườm nượp người ra sao.

Tại nhà hàng Phố B., chúng tôi chứng kiến nhân viên phục vụ bàn ngã giá từng đĩa trứng rùa nguyên quả với khách. Bắt khách phải ăn trước mặt họ, họ giám sát vì sợ bị quay phim chụp ảnh. Hóa đơn thanh toán ghi rõ "bóng" (bàn) giá bao nhiêu tiền một quả.

Tại phòng trong của nhà hàng ven biển đó, chúng tôi được dẫn vào xem cả một lọ lớn đựng nhiều trứng rùa trắng được ngâm rượu lố nhố. Họ bưng ra, giới thiệu công dụng "thần kỳ" rồi rao bán, sẵn sàng gửi cho khách về tận nhà, cứ trả tiền và cho địa chỉ. Họ cũng gạ khách mua vây (hai đầu "tay", "chân" của rùa biển) là món được nhiều "cán bộ" ngoài Bắc vào du lịch hay ăn, giá là 8 triệu đồng/kg, phải đặt trước mới có.

Tại vựa hải sản Thu H., gần cây xăng khu huyện đội Côn Đảo, chúng tôi có đầy đủ tư liệu cô bán hàng ship trứng rùa tại khách sạn cho khách, cô tiết lộ đủ chuyện bất ngờ. Các giao dịch của chúng tôi khi giả vờ mua hàng với các đối tượng đã được lưu lại, gửi cơ quan chức năng điều tra, xử lý. Theo đó, mỗi đơn hàng sẵn sàng cả trăm quả trứng vích như thường.

Để lại số điện thoại và kết nối zalo, chúng tôi về Hà Nội, ít ngày sau, người tên "Hương" mà chúng tôi gặp ở Nhà hàng Phố B. liên lạc: thông tin sốt rẻo, lúc 2 giờ sáng vừa về một "ổ" trứng rùa biển 120 quả. Giá bán hữu nghị khách đặt mối từ lâu là 300.000 đồng/quả. Hơn 100 triệu tiền hàng, gửi tàu vào đất liền (để tránh bị soi hành lý như đi đường hàng không), gửi xe khách ra Hà Nội, giao nhận tại bến xe.