Vì sao Nga- Trung Quốc bí mật vị trí tập trận trên Biển Đông?

Có một thực tế mà tất cả các nhà quan sát đều ghi nhận, đó là nước Nga của ông Putin và Trung Quốc của ông Tập Cận Bình đang trên đà "xích lại gần nhau" hơn, kể cả trên bình diện hợp tác an ninh và quốc phòng. Trong vài năm gần đây, bên cạnh sự nồng ấm trong quan hệ kinh tế, hai nước ngày càng có nhiều cuộc giao lưu mật thiết về quân sự. Các cuộc tập trận chung giữa quân đội hai nước diễn ra thường xuyên, đặc biệt ở khu vực biển Hoa Đông, Biển Đen,  Địa Trung Hải và vùng Viễn Đông.

Tuy nhiên, trong vấn đề Biển Đông, mặc dù bị Bắc Kinh lôi kéo nhưng Nga vẫn thể hiện sự cầm chừng, thậm chí phủ nhận những tuyên bố lôi kéo của Bắc Kinh.

Tháng 6.2016, tại Bắc Kinh, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Putin đã ra tuyên bố chung về việc “Tăng cường ổn định chiến lược toàn cầu”, nhấn mạnh đến các điểm tương đồng giữa hai nước trên nhiều vấn đề quốc tế. Ông Tập Cận Bình khi ấy không ngần ngại nói rằng “Trung Quốc và Nga sẽ hỗ trợ lẫn nhau về các vấn đề liên quan đến lợi ích cốt lõi của hai bên”. Biển Đông đã được Trung Quốc đưa vào diện lợi ích cốt lõi.Thời điểm diễn ra cuộc gặp Tập Cận Bình-Putin rất đáng chú ý vì đó là lúc Bắc Kinh đang cố sức vận động các nước ủng hộ lập trường của Trung Quốc - phủ nhận phán quyết về Biển Đông được Tòa Trọng tài đưa ra.

Theo ghi nhận của tờ "New York Times", trước công chúng các quan chức Nga cho biết họ ủng hộ một giải pháp thương lượng cho các tranh chấp ở Biển Đông, nhưng không công khai lên tiếng ủng hộ việc Trung Quốc bác bỏ phán quyết của Tòa Trọng tài.

Rõ ràng, nước Nga thời Putin đang tìm cách khôi phục vai trò của mình trong khu vực Đông Á. Mặc dù song phương có nhiều lợi ích song trùng, nhưng Biển Đông chính là một trong những vấn đề mà quan điểm của Nga khác với Trung Quốc.

Phản ứng mới đây của Nga đối với phán quyết của Tòa Trọng tài, hoàn toàn không giống như Bắc Kinh mong đợi. Nga không trực tiếp giúp Trung Quốc, hoặc hậu thuẫn các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Điều đó được phản ánh rất rõ trong tuyên bố do Bộ Ngoại giao Nga ban hành sau khi Tòa Trọng tài ra phán quyết về Biển Đông: Nga ủng hộ luật pháp quốc tế và nhấn mạnh rằng Moscow sẽ không can dự vào việc giải quyết các tranh chấp trên biển.

Tuy nhiên, hai tuần sau khi có phán quyết của Toà Trọng tài, Nga và Trung Quốc cùng có thông báo về cuộc tập trận chung trên Biển Đông. Mối nghi ngờ về sự can dự của Nga cũng như lập trường thực sự của Nga về vấn đề Biển Đông lại được xới xáo lên.

Taylor Fravel, chuyên gia về quân đội Trung Quốc thuộc Học viện Công nghệ Massachusetts MIT của Mỹ, nhận định, cần phải chờ xem Nga và Trung Quốc tập trận ở khu vực nào trên Biển Đông thì mới rõ được ý nghĩa thực về sự can dự của Moscow vào hồ sơ Biển Đông.

Theo ông Fravel, hai bên có thể tập trận tại vùng biển miền Nam Trung Quốc, như ngoài khơi tỉnh Quảng Đông, thậm chí ngoài khơi đảo Hải Nam. Đó là những "địa điểm vô hại". Tuy nhiên, nếu hai nước quyết định tập trận gần quần đảo Trường Sa của Việt Nam thì đó sẽ là một vấn đề đáng để cho các quốc gia láng giềng phải "báo động".

Đó dường như là lý do vì sao cho đến nay vị trí cuộc tập trận chung của Nga- Trung Quốc vẫn đang là bí mật.