Uống rượu đến "quên ăn, quên ngủ", nhiều người rối loạn tâm thần vì... ảo giác, kích động

Những tác hại gì khi lạm dụng rượu?

Khoa Tâm thần – Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn cho biết, trong 3 tháng vừa qua đã tiếp nhận điều trị gần 100 bệnh nhân mắc các rối loạn tâm thần do lạm dụng rượu. Bệnh nhân chủ yếu là nam giới đang trong độ tuổi lao động và cư trú tại các vùng nông thôn. 

Đa số bệnh nhân nhập viện với các biểu hiện như: mê sảng, dễ bị kích động, không điều khiển được cảm xúc, la hét, chửi bới, lo âu, hoảng sợ, ảo giác, đánh người, gây thương tích cho bản thân và những người xung quanh…

Cụ thể, như trường hợp bệnh nhân H.V.T (43 tuổi, ở huyện Văn Lãng) vào viện trong tình trạng mê sảng, rối loạn cảm xúc, ảo giác, co giật... Sau khi thăm khám, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị rối loạn tâm thần do lạm dụng rượu và chỉ định điều trị theo phác đồ của Bộ Y tế.

Người nhà bệnh nhân chia sẻ: "Anh T thường xuyên uống rượu, đã nhiều lần anh chỉ uống rượu, chứ không ăn, không ngủ và bị lên cơn co giật, mê sảng. Mỗi lần gia đình đưa anh đến bệnh viện điều trị khỏi nhưng khi về nhà anh lại tiếp tục uống rượu. Đây là lần thứ 3 anh T vào viện điều trị do rối loạn tâm thần từ lạm dụng rượu".

Theo bác sĩ Trịnh Thị Việt Hà, Phó Trưởng khoa Tâm thần – Thần kinh Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn cho biết, thời gian gần đây, mỗi ngày khoa tiếp nhận từ 1-2 bệnh nhân nhập viện điều trị do mắc các rối loạn tâm thần có liên quan đến rượu. Hầu hết bệnh nhân vào viện trong tình trạng nặng, có nhiều bệnh lý kèm theo như viêm gan, xơ gan, tim mạch, dạ dày... 

Đặc biệt, nhiều bệnh nhân bị sảng run với các biểu hiện như: mê sảng, dễ bị kích động, không điều khiển được cảm xúc, la hét, chửi bới, lo âu, hoảng sợ, ảo giác, đánh người, gây thương tích cho bản thân và những người xung quanh…. 

Đây là biến chứng trầm trọng và thường gặp nhất ở người lạm dụng rượu. Biểu hiện này cũng được gọi là "trạng thái cai rượu". Nguyên nhân gây ra sảng run là nhiễm độc hệ thần kinh và rối loạn chuyển hóa do rượu. Bệnh xuất hiện sau khi ngừng uống rượu từ khoảng 12 - 48 giờ với triệu chứng nổi bật là rối loạn ý thức kiểu mê sảng và các rối loạn về thần kinh, bệnh nhân có thể xuất hiện những cơn co giật kiểu động kinh.

Theo bác sĩ Hà, rối loạn tâm thần do rượu là hậu quả của quá trình lạm dụng rượu lâu năm, gây ra nhiều tổn hại trực tiếp lên não bộ và các cơ quan nội tạng, gây rối loạn chuyển hóa trong cơ thể, khiến bệnh phức tạp, khó điều trị. Các bác sĩ phải theo dõi sát sao các diễn biến, biểu hiện của bệnh nhân để điều trị cho bệnh nhân bằng thuốc, vừa phải động viên tinh thần, hỗ trợ tâm lý bệnh nhân và người nhà bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị. 

Đa phần bệnh nhân đều đáp ứng tốt trong quá trình điều trị tại bệnh viện. Tuy nhiên việc điều trị rối loạn tâm thần và cắt cơn cho người lạm dụng rượu không khó bằng giai đoạn duy trì và chống tái sử dụng rượu cho người bệnh tại gia đình và cộng đồng.

Theo bác sĩ, so với những năm trước đây, tỷ lệ mắc các rối loạn tâm thần do rượu đến điều trị tại khoa Tâm thần – Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn đang có xu hướng tăng lên từ 5% đến 10% và trẻ hoá về độ tuổi. Lạm dụng rượu gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng về sức khỏe thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do vậy, mỗi người cần có ý thức bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người xung quanh bằng cách sử dụng rượu bia một cách an toàn.

Bác sĩ cảnh báo gì khi uống nhiều rượu?

Về tình trạng này, bác sĩ Lê Thị Phương Thảo, Phòng điều trị nghiện chất, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, bác sĩ đã điều trị cho khá nhiều ca bị hoang tưởng do nghiện rượu. Các trường hợp này đại đa số là đàn ông và có tiền sử uống rượu nhiều năm.

Trong đó, hoang tưởng do rượu thường gặp là paranoid, với nhiều hoang tưởng như hoang tưởng bị hại, hoang tưởng bị theo dõi; hoang tưởng liên hệ, hoang tưởng tự cao, hoang tưởng nghi bệnh; hoang tưởng ghen tuông; hoang tưởng bị đầu độc...

"Người bệnh đến với Viện Sức khỏe tâm thần để điều trị các rối loạn tâm thần do rượu phần nhiều xuất phát từ lý do buồn, căng thẳng tâm lý nên muốn tìm đến rượu để giải sầu.

Nhưng đúng với câu "nâng chén tiêu sầu càng sầu thêm", một vòng luẩn quẩn bắt đầu: uống quá nhiều rượu sẽ gây ra căng thẳng tâm lý xã hội, từ đó gây ra trầm cảm, trầm cảm lại làm tăng lượng rượu tiêu thụ", bác sĩ Thảo cho biết.

Bác sĩ Thảo cũng cho biết, 10% rượu hấp thu ở dạ dày, số còn lại ở ruột non. Và sau uống khoảng 30 - 90 phút thì nồng độ hấp thu rượu đạt đỉnh. Thời gian hấp thu phụ thuộc uống lúc no (hấp thu chậm hơn) hay lúc đói (hấp thu nhanh hơn).

Khi rượu được hấp thu vào hệ tuần hoàn, nó được phân bố tới não và toàn bộ các mô trong cơ thể vì rượu hòa tan hoàn toàn trong nước ở cơ thể. Do đó, rượu gây ảnh hưởng đến não, gan và nhiều cơ quan khác trong cơ thể…

Rượu là một trong những căn nguyên dẫn đến loạn thần, giảm nhớ, mất ngủ, tai biến, nghiện, kích động và bạo lực. Tác hại của rượu lên hệ tiêu hóa dẫn đến xơ gan, viêm gan, gan nhiễm mỡ, viêm tụy, viêm dạ dày; Đối với sinh sản, rượu có thể dẫn đến nguy cơ sinh con dị tật, giảm khả năng sinh dục và có nhiều hệ lụy khác như tăng huyết áp, suy tim; Tê ngón tay, ngón chân, run tay/chân, đau dây thần kinh…

Để tránh rơi vào nguy cơ nghiện rượu và mắc nhiều bệnh do rượu, bác sĩ Thảo khuyến cáo: Trong trường hợp cần uống rượu thì không nên uống quá hai đơn vị cồn/ngày đối với nam và một đơn vị cồn/ngày đối với nữ. Không nên uống quá 5 ngày/tuần.

Cụ thể, đối với nam không nên uống quá 1 - 1,5 chai/lon bia/ngày; cốc bia: 2 cốc/ngày và không quá 2 ly rượu vang/ngày, 2 ly rượu (40 độ)/ngày. Nữ thì bằng 1/2 của nam và không uống quá 5 ngày/tuần.

"Thực tế, rất nhiều bệnh nhân sau điều trị lại tái sử dụng rượu, nhiều bệnh nhân thường xuyên vào viện điều trị các rối loạn tâm thần do rượu. Vì vậy, bản thân người bệnh cần có nghị lực và quyết tâm từ bỏ rượu, đồng thời tuân thủ chế độ điều trị và liệu pháp tâm lý theo hướng dẫn của bác sĩ. Gia đình và xã hội cần kiên trì vận động để người bệnh từ bỏ thói quen uống rượu, không nên kì thị, xa lánh mà cần giúp đỡ để người bệnh tái hòa nhập cộng đồng.

Khi thấy người bệnh có dấu hiệu rối loạn tâm thần do rượu, gia đình cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được điều trị đúng cách, không nên tự điều trị tại nhà. Bên cạnh đó, mỗi người dân cần nâng cao nhận thức về tác hại của rượu, bia đối với sức khỏe thể chất, tâm thần và chất lượng cuộc sống. Đồng thời cần duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế tối đa sử dụng rượu bia, thuốc lá và chất kích thích để tránh gây ảnh hưởng đến sức khoẻ", bác sĩ khuyên.