Ukraine vừa trải qua một tuần tồi tệ

 Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky  trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Mỹ Joe Biden sau cuộc gặp của họ tại Nhà Trắng ở Washington, DC vào ngày 12/12/2023. Ảnh CNN

Theo tác giả Nick Paton Walsh, đưa ra đánh giá thẳng thắn trước công chúng về việc một cuộc xung đột đang diễn ra tồi tệ như thế nào có thể là một động thái không khôn ngoan vì nó có thể khiến tinh thần và sự ủng hộ bị suy giảm. Sau khi Obama tăng cường quân đội ở Afghanistan, sự ủng hộ của công chúng đã giảm dần trong những năm qua, một phần vì thiếu thực tế về diễn biến cuộc chiến.

Theo góc nhìn của nhà báo Nick Paton Walsh, cách trình bày tồi tệ của Ukraine về những rắc rối của mình phần lớn là do sự thiển cận của các đồng minh.

Theo đó, sự thiếu hiểu biết của các bộ phận trong Quốc hội Mỹ thật đáng kinh ngạc. Tuần này, một nghị sĩ đề nghị Ukraine nên đặt ra một mức giá hữu hạn và một mục tiêu cụ thể, đơn giản. 

Thay vào đó, Kiev liên tục chỉ ra những thành công trong quá khứ và các mục tiêu trong tương lai. Họ đã chiếm lại được khoảng một nửa lãnh thổ mà Nga đã chiếm năm ngoái và họ đã làm tổn hại đến sự hiện diện ở Biển Đen một cách có chiến lược. Tổng thống Ukraine Zelensky nói rằng họ có kế hoạch cho năm 2024 nhưng đó là bí mật.

Tuy nhiên, trên thực tế, tiêu đề hữu ích nhất đối với Kiev là tiền tuyến của họ hiện tại ảm đạm đến mức nào. Ở hầu hết mọi hướng, tin tức đều ảm đạm. Các lực lượng Nga đang tập trung ở các khu vực của thành phố Avdiivka phía đông. Dọc theo chiến tuyến Zaporizhzhia, nơi tập trung phản công nhưng cuối cùng diễn ra chậm chạp và không mang lại kết quả, các đơn vị Nga đã quay trở lại với sức sống mới và việc phòng thủ khiến Ukraine phải trả giá đắt. Ukraine đã may mắn (hoặc liều lĩnh) vượt qua sông Dnipro, với một số bước tiến nhỏ vào phòng tuyến của Nga. Thương vong là rất lớn, đường tiếp tế của họ có vấn đề và triển vọng của họ mờ mịt.

Các quan chức Ukraine cho biết, Kiev hiện đang phải đối mặt với các cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình gần như hàng đêm, hầu hết đều do lực lượng phòng không ngăn chặn. Chừng nào các biện pháp bảo vệ này còn tiếp tục, Ukraine có thể có cơ hội bước vào mùa xuân với cơ sở hạ tầng còn nguyên vẹn. Nhưng theo chính quyền Biden, hệ thống phòng không có thể bị ảnh hưởng đầu tiên khi tiền của Mỹ cạn kiệt.

Ông Zelensky đã có một tuần thực sự tồi tệ. Nhóm của ông đã ca ngợi chiến thắng mang tính biểu tượng của các cuộc đàm phán gia nhập EU và ông gọi đó là dấu hiệu "lịch sử được tạo nên bởi những người không mệt mỏi đấu tranh cho tự do". Nhưng đối với tư cách thành viên thực sự của EU, chiến tranh phải chấm dứt và nó phải kết thúc với việc Ukraine vẫn là một quốc gia có thể tồn tại được. Cả hai điều này hiện đều không được đảm bảo.

Thay vào đó, ông Zelensky phải tỏ ra dũng cảm trước hai thảm họa tài trợ khẩn cấp trong bốn ngày. Quyết định của Hungary phủ quyết 55 tỷ USD tài trợ của EU cho các nỗ lực chiến tranh của Ukraine đã được các quan chức EU đảm bảo rằng đầu tháng 1 có thể sẽ có một cuộc bỏ phiếu nhất trí thông qua. Nhưng Thủ tướng Viktor Orban đã mở ra cánh cửa dẫn đến tình trạng mất đoàn kết ở châu Âu. Sự gắn kết của phương Tây cho đến thời điểm này chỉ là một ngoại lệ. Các cuộc bầu cử trên khắp châu Âu và sự dao động sắp tới có thể sẽ dẫn đến những yêu cầu lớn hơn về ngoại giao và các câu trả lời về việc chiến tranh sẽ kết thúc như thế nào.

Quan chức phương Tây cảnh báo Ukraine 'chắc chắn thất bại' trước Nga nếu Mỹ không viện trợ thêm. Ngay cả khi Washington tìm cách tiếp tục tài trợ vào đầu năm tới, điều đó đã gây thiệt hại cho Ukraine bởi đã bỏ lỡ những quãng thời gian quan trọng. 

Cuộc tranh luận của Quốc hội Mỹ không phải về chính sách chiến tranh ở Ukraine, hay hiệu quả của Kiev, hay tại sao cuộc phản công lại thất bại, mà "nông cạn hơn nhiều": một cuộc trao đổi ăn miếng trả miếng về chính sách biên giới của Mỹ, cùng với những yêu cầu vô lý để Ukraine dự đoán diễn biến tương lai của cuộc chiến. Đó là một thất bại nặng nề trong chính sách đối ngoại của Mỹ mà hậu quả của nó sẽ còn vang vọng trong những thập kỷ tới. Bức tranh quân sự ảm đạm đối với Ukraine xảy ra trước khi Quốc hội đình chỉ viện trợ của Mỹ. Giờ đây, thách thức phía trước là khả năng Ukraine có thể phải đối mặt với Nga mà không có sự hỗ trợ của NATO đã đè nặng lên tâm trí những người cần tập trung vào các trận chiến mùa đông phía trước.

"Không có viện trợ, chúng tôi tiêu rồi", một bác sĩ Ukraine buồn rầu nói với tôi, sau nhiều tháng tập hợp quân đội lại và mất đi một đồng nghiệp vào mùa hè. Những đội quân khác tỏ ra kiên cường hơn và khẳng định họ sẽ chiến đấu tiếp vì không còn lựa chọn nào khác. Nhưng đừng nghi ngờ gì nữa: Không có tiền của Mỹ hay EU - hoặc chỉ một trong số đó thất bại - rất có thể có nghĩa là hầu hết Ukraine sẽ nằm dưới sự chiếm đóng của Nga trong hai năm tới.

Các đồng minh châu Âu của Ukraine đang thất vọng

Tuy nhiên, ông Zelensky phải đối mặt với một đồng minh ở Mỹ quá chia rẽ và thiếu hiểu biết về một bộ phận chính trị của nước này, nên ông phải vờ như mọi chuyện không tệ đến thế. Việc thừa nhận Ukraine đang gặp khó khăn củng cố lập luận rằng việc tài trợ cho kẻ thua cuộc là vô ích. Nếu ông Zelensky nói Ukraine đang thắng thì tại sao ông ấy lại cần thêm sự giúp đỡ? Nếu bế tắc thì chắc chắn sau hai năm cũng không đến nỗi quá tệ phải không?

Một số đảng viên Cộng hòa bên rìa khẳng định Nga luôn giành chiến thắng, vậy tại sao lại trì hoãn điều không thể tránh khỏi bằng cách cung cấp viện trợ khiến người Ukraine thiệt mạng? Những người muốn nói không với Ukraine cần rất ít lý do. Nhưng nó làm trì hoãn câu hỏi tiếp theo, đen tối hơn, đó là khi nào bạn sẽ nói 'không' với Moscow?