Thủ lĩnh khét tiếng của Hamas ung dung điều hành cuộc tấn công vào Israel từ Qatar thế nào?

Từ một văn phòng ở Doha, thủ lĩnh chính trị của Hamas Ismail Haniyeh - mặc trang phục lịch sự với bộ áo vest xám phối cùng sơ mi trắng đặc trưng của mình - quan sát TV và máy tính chiếu hình ảnh các chiến binh của ông tấn công và giết hại hàng trăm người Israel gần biên giới Gaza.

Đoạn video cũng cho thấy Haniyeh ngồi trong văn phòng của ông ta ở thủ đô Qatar, ăn mừng cùng các quan chức Hamas khác.

Tuy nhiên, cuộc xung đột cũng đã khiến hơn 1.500 chiến binh Hamas thiệt mạng khi chiến đấu với lực lượng Israel kể từ hôm thứ Bảy 7/10, theo quân đội Israel. Các lực lượng Israel vẫn đang tiếp tục giáng đòn trả đũa tàn khốc vào vùng đất nhỏ bé bằng các cuộc không kích và cố gắng buộc các nhà lãnh đạo Hamas phải khuất phục.

Haniyeh là thủ lĩnh chính trị của Hamas, người thay thế nhà lãnh đạo lâu năm Khaled Meshaal vào năm 2017, đã điều hành các hoạt động của Hamas từ Doha, Qatar kể từ năm 2020. Doha được cho là đã dung túng để thủ lĩnh Hamas lưu trú ở đây, theo đuổi điều mà ông ta và các cộng sự coi là sự nghiệpc to lớn: Đó là hủy diệt Israel và thay thế bằng một nhà nước Hồi giáo.

Hiện sau cuộc tấn công của Hamas vào Israel, một số người đang yêu cầu Qatar trục xuất thủ lĩnh khét tiếng của Hamas.

Mark Wallace, cựu đại diện Mỹ tại Liên Hợp Quốc kiêm người đứng đầu Tổ chức chống hạt nhân Iran có trụ sở tại New York, cho biết những kẻ chịu trách nhiệm về các vụ tấn công đã hoạt động với sự giúp đỡ của một đồng minh của Mỹ.

“Chúng ta không nên ngần ngại hành động trên đất Qatar để đưa lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh ra trước công lý”, ông Wallace nói với tờ Wall Street Journal.

Matthew Kroenig, giám đốc cấp cao của Trung tâm Chiến lược và An ninh Scowcroft của Hội đồng Đại Tây Dương tuyên bố: "Mỹ nên yêu cầu Qatar dẫn độ các thủ lĩnh Hamas, bao gồm cả Ismail Haniyeh sang Mỹ để xét xử”.

Theo các chuyên gia, sau vụ tấn công tàn khốc của Hamas, Israel sẽ tăng gấp đôi nỗ lực ám sát Haniyeh và các nhân vật cấp cao khác của Hamas, cả ở Gaza và những người sống lưu vong. Vì thế, ngay cả trong văn phòng ở Doha của mình, với các vệ sĩ vây quanh, Haniyeh có thể sẽ không an toàn.

Người phát ngôn của Lực lượng Phòng vệ Israel, Chuẩn đô đốc Daniel Hagari đã cảnh báo trong tuần này rằng “ban lãnh đạo quân sự và chính trị của Hamas, tất cả tài sản của tổ chức này, có thể bị tấn công và tiêu diệt”.

Theo các chuyên gia, Israel và Mỹ có thể tăng cường áp lực ngoại giao đối với các nước như Qatar - được cho là đã tài trợ hàng trăm triệu USD cho Hamas trong những năm gần đây, bên cạnh việc đón tiếp các nhà lãnh đạo của tổ chức này.

Người Shia Iran được coi là người ủng hộ hàng đầu của Hamas. Tuy nhiên, thành viên NATO là Thổ Nhĩ Kỳ, dưới thời Recep Tayyip Erdogan, cũng bị cáo buộc tài trợ cho các hoạt động của Hamas .

Hôm thứ Sáu 13/10, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã bay tới Doha để gặp gỡ các quan chức Qatar, những người được cho là có liên hệ chặt chẽ với lãnh đạo Hamas. Phía Mỹ cho rằng các quan chức này đang tìm cách trao đổi tù nhân Palestine ở Israel để đổi lấy tự do cho hàng chục người Israel và người nước ngoài bị Hamas bắt làm con tin trong cuộc tấn công chưa từng có của lực lượng này vào miền nam Israel vào cuối tuần trước.

Nhiều lãnh đạo Hamas đã chuyển đến Qatar sau khi bất hòa với nước chủ nhà trước đây của họ là Syria, khi những người tị nạn Palestine tham gia vào cuộc nổi dậy năm 2011 chống lại chính quyền Tổng thống Assad.

Hamas, từ viết tắt của Harakat al-Muqawama al-Islamiya (“Phong trào kháng chiến Hồi giáo”), được thành lập bởi Sheikh Ahmed Yassin, một giáo sĩ người Palestine.

Vào những năm 60, Yassin đã thuyết giảng và thực hiện công tác từ thiện ở Bờ Tây và Gaza. Yassin thành lập Hamas với tư cách là cánh tay chính trị của tổ chức Anh em Hồi giáo ở Gaza vào tháng 12/1987, sau khi bùng nổ phong trào nổi dậy của người Palestine chống lại sự chiếm đóng của Israel ở Bờ Tây, Gaza và Đông Jerusalem.

Năm 1988, Hamas công bố hiến chương của họ, kêu gọi tiêu diệt Israel và thành lập một Nhà nước Hồi giáo thay thế ở Palestine.