Tên lửa siêu thanh Kinzhal của Nga

Kinzhal cơ bản là một phiên bản được phóng từ trên không của tên lửa đạn đạo tầm ngắn Iskander-M. Nó được mang trên máy bay Mig-31 hoặc Tu-22M3 để tăng tầm bắn cho tên lửa. Trong thực tế, nó không thực sự là một “vũ khí siêu thanh” đúng nghĩa khi xét đến việc nó được chuyên chở bằng đường hàng không và giống như một tên lửa đạn đạo, nó bay với tốc độ siêu âm với hình thức bay bằng như những tên lửa hành trình.

Từ Bắc Cực đến Syria

Từ năm 2017, phi đội MiG-31K đã bắt đầu thực hiện nhiệm vụ chiến đấu thử nghiệm tại sân bay Quân khu phía Nam. Máy bay mang “Dao găm” Kinzhal đã nhiều lần được sử dụng trong các cuộc tập trận ở khu vực miền nam và trên Biển Đen. Năm ngoái, tổ hợp tên lửa siêu thanh Kinzhal đã hoàn thành thử nghiệm ở Bắc Cực.

Theo tờ Izvestia, các cuộc thử nghiệm tổ hợp tên lửa Kinzhal đã được xác nhận thành công. Quá trình thử nghiệm này đã diễn ra ở khu vực phía Bắc trong vài năm và kết thúc vào cuối năm 2021.

Tất cả hoạt động chiến đấu và tuần tra huấn luyện đều được thực hiện bởi máy bay MiG-31K của Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga. Trong các chuyến bay, các thiết bị hàng không đã được kiểm tra trong điều kiện khí hậu phức tạp, ở nhiệt độ thấp.

Trong khi đó, các hoạt động thử nghiệm được bảo đảm an toàn bởi lực lượng hàng không của Hạm đội Phương Bắc. Máy bay săn ngầm đã kiểm tra các khu vực thử nghiệm, đồng thời giám sát, chụp ảnh các vị trí mục tiêu trước và sau đợt tấn công.

MiG-31K không chỉ được hoạt động ở phía Bắc, mà còn xuất hiện ở phía nam và các quân khu khác, cũng như bên ngoài lãnh thổ. Theo đó, mùa hè năm ngoái, 2 máy bay MiG-31K đã được triển khai tới căn cứ không quân Khmeimim của Nga ở Syria. Phi công Nga đã thực hiện các chuyến bay huấn luyện ở vùng biển Địa Trung Hải.

Tại Syria, tổ hợp tên lửa siêu thanh Kinzhal đã tích cực tương tác với lực lượng hàng không hải quân, đặc biệt là với máy bay chống ngầm Il-38.

Theo các chuyên gia, tổ hợp tên lửa siêu thanh Kinzhal có thể tấn công các mục tiêu mặt đất, nhưng trước hết chúng được thiết kế để đối phó với các nhóm tàu tấn công của đối phương.

Chiến lược tấn công toàn cầu của phương Tây hiện liên quan đến khả năng tấn công bằng tên lửa hành trình từ các tàu chiến ở khoảng cách hơn 550 km tính từ đường bờ biển. Tuy nhiên, tổ hợp tên lửa hàng không mới nhất của Nga có khả năng đẩy lùi nhóm tàu của đối thủ ra xa khỏi vùng biển ở khoảng cách hơn 2.000-2.500 km.

"Con át chủ bài"

Kinzhal được gọi là tên lửa không đối đất chiến lược. Nó được tuyên bố là có đặc tính bay cơ động không thường thấy ở các tên lửa siêu thanh nhiên liệu rắn. Tuy nhiên các nhà quan sát về chương trình tên lửa Nga đã nêu những hoài nghi về những khả năng hoạt động của tên lửa mà Nga tuyên bố.

Theo tuyên bố của Nga và những nguồn tin tham khảo, tên lửa Kinzhal có tốc độ tối đa mach 10 và có một số khả năng cơ động trong suốt quá trình hoạt động, bao gồm cả ở tốc độ siêu thanh. Nếu điều này chính xác, những năng lực này có thể làm cho Kinzhal khó bị đánh chặn bởi các hệ thống chống tên lửa.

Tên lửa Kinzhal được báo cáo có tầm bắn 1200 dặm (khoảng 2000 km). Điều này cộng với tầm hoạt động của máy bay Mig-31BM khi chưa được tiếp dầu là 1860 dặm, giúp cho Kinzhal có khả năng tấn công liên lục địa. Tên lửa này cũng được báo cáo có khả năng mang đạn hạt nhân và có thể tấn công cả trên mặt đất và trên biển.

Các tên lửa hành trình siêu thanh có khả năng đánh bại hoặc làm giảm hiệu quả của hầu hết các hệ thống giám sát và chống tên lửa hiện tại, bởi vì tốc độ của nó quá cao (trong trường hợp của Kinzhal, nó còn được tuyên bố là có khả năng cơ động).

Lựa chọn máy bay Mig-31 đã tương đối lão hoá nhưng có khả năng phóng Kinzhal từ độ cao 18000m ở tốc độ siêu âm, có lẽ là để nhằm vào việc cung cấp cho tên lửa đạn đạo chiến thuật này thêm tầm vươn xa hơn khả năng của bản thân nó nếu được phóng từ mặt đất.

Trong thời Chiến tranh Lạnh, máy bay đánh chặn tầm xa Mig-31 này đã được cho là sẽ được sử dụng làm bệ phóng cho vũ khí chống vệ tinh mà có thể phá huỷ các mục tiêu ở vùng không gian gần. Với khả năng mang đến 4 tên lửa tầm xa R-33 và 4 tên lửa tầm ngắn R-77, không chỉ khiến Mig-31BM được kỳ vọng có thể mang được loại vũ khí có thể bắn hạ các vệ tinh trong không gian mà nó còn có xu hướng được dùng để đánh chặn tên lửa hành trình. Chiếc máy bay này đã được tham gia vào các thử nghiệm đánh chặn tên lửa hành trình, trước đây là loại Kh-55 và gần đây hơn là Kh-101.

Mặc dù Kinzhal có vẻ là một tên lửa không đối đất, việc kết hợp khả năng hạt nhân với tốc độ siêu thanh gợi nhớ tới loại vũ khí cũ hơn là tên lửa không đối không AIR-2 Genie được trang bị đầu đạn hạt nhân với đầu đạn có đương lượng nổ 1,5 kiloton. AIR-2 Genie và những phiên bản sớm hơn của loại tên lửa này đã được triển khai bởi Không quân Mỹ từ 1957 đến 1962.

Phát triển cơ sở hạ tầng

Ở Nga, việc triển khai cơ sở hạ tầng cho các tổ hợp tên lửa siêu thanh Kinzhal đã hoàn thành từ cuối năm ngoái. Các cơ sở đặc biệt cho tên lửa Kinzhal được xây dựng tại một số sân bay quân sự. Chúng bao gồm các kho bảo quản, cũng như các địa điểm sửa chữa, bảo dưỡng và thử nghiệm đạn siêu thanh.

Theo đó, các cơ sở hạ tầng này được trang bị cho các bộ phận của Lực lượng Hàng không Vũ trụ. Các kho chứa và địa điểm sửa chữa, bảo dưỡng và thử nghiệm tên lửa siêu thanh được chuẩn bị ở một số khu vực bí mật trên toàn Nga.

Theo chuyên gia quân sự Viktor Murakhovsky, các đơn vị tên lửa và kỹ thuật của Lực lượng Hàng không vũ trụ không chỉ phải tiếp nhận các tổ hợp tên lửa Kinzhal, mà còn phải bảo đảm việc cất giữ, chuẩn bị chiến đấu, theo dõi tình trạng và bảo dưỡng định kỳ chúng.

Nguyên Tư lệnh Lực lượng Phòng không và Không quân số 4, Tướng Valery Gorbenko khẳng định Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga luôn sẵn sàng cho công việc trên.

Theo ông Gorbenko, Lực lượng Hàng không Vũ trụ có nhiều kinh nghiệm trong việc đưa vào trang bị các tên lửa tầm xa phức tạp, bao gồm tên lửa mang đầu đạn hạt nhân. Do đó, hoạt động của các cơ sở hạ tầng nêu trên đã được chuẩn bị từ lâu.

Tháng 12/2021, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết, trung đoàn hàng không đầu tiên của máy bay chiến đấu MiG-31K với tên lửa siêu thanh Kinzhal đã được thành lập như một phần của Lực lượng Hàng không vũ trụ.

Cùng với các máy bay MiG, các chuyến bay huấn luyện với tổ hợp tên lửa Kinzhal đã được thực hiện bằng máy bay chống ngầm Il-38 và máy bay ném bom tầm xa Tu-22M3. Dự kiến, trong tương lai, các máy bay ném bom này cũng có thể trang bị tên lửa siêu thanh Kinzhal.