Phía sau sự khởi đầu thuận lợi của Kim Jong Un và Donald Trump

Phản ứng chung là hoan nghênh, đánh giá cao và lạc quan. Nhưng cũng có không ít tiếng nói cho rằng cuộc gặp này không thành công bởi nội dung trong tuyên bố chung của ông Trump và ông Kim Jong-un chưa là giải pháp hoặc  định hướng giải pháp cho vấn đề hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên. Góc nhìn khác nhau và sử dụng tiêu chí đánh giá khác nhau thì đương nhiên sẽ đưa lại những kết luận khác nhau về mức độ thành công hay thất bại của sự kiện này.

Nhưng điều mà không ai có thể phủ nhận được là cuộc cấp cao này đã đưa lại sự khởi đầu cho một thời kỳ quan hệ mới giữa Mỹ và Triều Tiên với tác động rất mạnh mẽ tới diễn biến tình hình tới đây ở trên bán đảo Triều Tiên và trong khu vực Đông Bắc Á.

Nó là sự khởi đầu của một tiến trình mà nếu Mỹ và Triều Tiên tiếp tục đồng hành, tức là thực hiện đầy đủ và nghiêm chỉnh những gì đã được ông Trump và ông Kim Jong-un thoả thuận và ký kết với nhau, thì sẽ dẫn đến cái đích là chấm dứt chiến tranh và loại trừ nguy cơ bùng phát chiến tranh hoặc đụng độ quân sự giữa Mỹ và Triều Tiên, có được hoà bình lâu dài, bán đảo Triều Tiên được phi hạt nhân hoá và mối quan hệ mới giữa Mỹ và Triều Tiên được thiết lập.

Trong thoả thuận ký kết ở Singapore, ông Trump và ông Kim Jong-un đã nhất trí về những mục tiêu ấy và đã khởi động tiến trình đi tới những mục tiêu ấy. Nhìn nhận như vậy thì sẽ không thể không thấy là cuộc cấp cao đã đạt được kết quả tích cực và hai bên đã có được sự khởi đầu thuận lợi.

Việc đánh giá kết quả nói trên phải được đặt vào trong bối cảnh là giữa Mỹ và Triều Tiên vẫn tồn tại dai dẳng tình trạng chiến tranh từ năm 1953, trong suốt thời gian qua luôn căng thẳng và đối địch và hai bên hoàn toàn không có sự tin cậy lẫn nhau.

Hai bên đều cần thời gian và thiện chí để giải quyết ổn thoả mọi vấn đề, cần thời gian và tiến triển cụ thể để từng bước gây dựng lòng tin lẫn nhau. Ở Singapore vừa rồi đã không chỉ có cuộc thượng đỉnh đầu tiên trong lịch sử giữa Mỹ và Triều Tiên mà còn có được cả thoả thuận đầu tiên ký kết trực tiếp bởi lãnh đạo cao cấp nhất của hai nước.

Những động thái tiếp theo ngay sau đó như ông Trump tuyên bố ngừng tập trận quân sự, phía Triều Tiên ngừng hoạt động một khu vực thử nghiệm tên lửa lớn, ông Trump cho rằng Triều Tiên không còn là mối đe doạ hat nhân nữa đối với Mỹ cũng như bộ trưởng ngoại giao Mỹ Mike Pompeo cho hay rằng chuyện phi hạt nhân hoá bán đảo Triều Tiên có thể sẽ hoàn tất cho đến năm 2020 hoặc 2021 đều rất tích cực và tạo cảm nhận là Mỹ và Triều Tiên đã đạt được thoả thuận còn sâu rộng hơn và cụ thể hơn những gì được thể hiện trong tuyên bố chung của ông Trump và ông Kim Jong-un.

Hai người này đã đạt được sự hiểu biết chung về bốn vấn đề mấu chốt nhất đối với mối quan hệ giữa hai nước và tương lai cho bán đảo Triều Tiên và khu vực về chính trị an ninh là phi hạt nhân hoá bán đảo, Mỹ cam kết đảm bảo an ninh cho Triều Tiên - tức là không đe doạ và gây chiến với Triều Tiên - , định hình lại quan hệ song phương và hoà bình lâu bền cho cả khu vực. Nhìn nhận như thế thì sẽ thấy được hết mức độ thành công và ý nghĩa lịch sử của cuộc thượng đỉnh này.

Ông Trump và ông Kim Jong-un đạt được kết quả ấy ở Singapore trước hết nhờ đều đã suy tính và hành động khác hẳn những người trước và ở thời trước. Ông Kim Jong-un đã chuyển sang hoà giải với Mỹ và Hàn Quốc trong khi ông Trump hành động trái ngược hẳn so với những người tiền nhiệm.

Hai người này đã đạt được kết quả ấy bởi đã chấp nhận nhượng bộ nhau ở yêu cầu đòi hỏi quyết định nhất khi giữa Mỹ và Triều Tiên chưa có được sự tin cậy lẫn nhau cần thiết. Phía Triều Tiên không thể không chấp nhận phi hạt nhân hoá trong khi phía Mỹ không thể không cam kết đảm bảo an ninh cho Triều Tiên.

Hai người này đã đạt được kết quả ấy ở Singapore vì đã đạt được sự nhất trí về cách thức xử lý mọi vấn đề liên quan. Giải pháp không phải là một văn kiện được ký kết mà một tiến trình được thoả thuận và khởi động.

Những chặng tiếp theo sẽ khó khăn và phức tạp còn hơn nhiều đối với Mỹ và Triều Tiên bởi hai bên phải gây dựng, củng cố và tăng cường lòng tin lẫn nhau, cùng nhau đạt được kết quả cụ thể một cách nhanh chóng và chắc chắn để tiến trình không bị đảo ngược và định hướng được duy trì. Chúng sẽ cho thấy các bên có thật sự quyết tâm và thiện chí cũng như kiên định quyết tâm và thiện chí hay không.