Nhà thờ dòng họ Vũ Phúc, chi 3 ở Thanh Hóa hơn 200 năm, con cháu dâng cúng xôi gà dịp lễ, tết

Nhà thờ Vũ Phúc, chi 3 ở Thanh Hóa có hơn 200 năm

Việc chuẩn bị mâm xôi gà đội đến nhà thờ dâng cúng tổ tiên tại dòng họ Vũ Phúc-Chi 3 (xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa) đã có truyền thống từ nhiều đời nay.

Với bàn tay khéo léo, những con gà cúng được con cháu dòng họ Vũ Phúc-Chi 3 bày biện rất độc đáo như: Gà thắt kiểu cánh tiên, duỗi thẳng, gập lại…miệng con gà gậm một bông hoa hồng khiến nhiều người trầm trồ.

Qua tìm hiểu, thời gian con cháu đội, bưng mâm xôi gà đến nhà thờ để dâng cúng tổ tiên tiên từ 7-8 giờ sáng, thường đặt xôi gà trên mâm nhôm, phía trên úp lồng bàn bằng nhựa, sắt. Đến hơn 10 giờ cùng ngày, khi kết thúc phần tế lễ thì các gia đình được ban tổ chức gọi tên vào bái tổ và nhận mâm lễ theo thứ tự.

Được biết, tại xã Đa Lộc không chỉ dòng họ Vũ Phúc-Chi 3 con cháu đội mâm xôi gà đến nhà thờ, mà còn nhiều chi, dòng họ khác cũng có tục làm mâm cỗ vào các dịp lễ quan trọng như: Tết, rằm tháng Giêng, rằm tháng bảy, khánh thành nhà thờ…

Ngoài đội, bưng mâm xôi gà đến nhà thờ họ để thể hiện sự hài hòa, tâm huyết của người làm và lòng thành kính tổ tiên,…còn là một nét đẹp văn hóa riêng của người dân vùng biển Thanh Hóa, đây cũng là dịp để con cháu tề tựu, gặp mặt đông đủ.

Ông Vũ Ngọc Phan-Trưởng dòng họ Vũ Phúc-Chi 3 (xã Đa Lộc) cho biết: "Nhà thờ Vũ Phúc-Chi 3 có từ xưa, cách nay hơn 200 năm, trải qua rất nhiều lần xây dựng. Hiện nay đang xây dựng nhà thờ họ mới khang trang hơn và dự kiến trong năm 2023 hoàn thiện".

"Dòng họ Vũ có nguồn gốc từ tỉnh Nam Định, đến nay đã trải qua 14 đời và cứ vào các dịp giỗ tổ, lễ Tết…con cháu trong dòng họ chuẩn bị mâm xôi gà, hoa, quả, kẹo bánh đưa đến nhà thờ họ để tế tổ", ông Vũ Ngọc Phan cho biết thêm.

Theo ông Vũ Ngọc Phan, việc đội mâm xôi gà đến nhà thờ họ cũng nhằm tưởng nhớ công ơn của các vị Thủy Tổ dòng họ Vũ, xuống đến các vị tiền nhân, Đức Khởi Tổ, Vũ Quý Công Tự Phúc Đạo sinh ra dòng Vũ tại xã Đa Lộc (huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa).

Bí quyết làm mâm xôi gà cúng tổ tiên đẹp mắt

Theo quan niệm dân gian, gà trống là linh vật linh thiêng, mang ý nghĩa tốt lành cho gia đình. Mặt khác, xôi là lễ vật tượng trưng cho sự may mắn. Việc cúng mâm xôi gà trong các dịp lễ Tết tại nhà thờ họ thể hiện sự thành kính và cầu mong gia đình bình an, phúc lành.

Ông Vũ Văn Đạt (xã Đa Lộc) chia sẻ: "Để chuẩn bị mâm xôi gà cúng tổ tiên, cội nguồn trước tiên phải chọn một con gà trống, mào đẹp, thân hình khỏe mạnh,…Tiếp đến làm sạch lông, mổ bỏ ruột bên ngoài, rửa sạch, xát muối ngoài da với mục đích để khử mùi tanh. Sau đó rửa gà lại lần nữa rồi cho ngừng vào trong bụng và tiến hành tạo hình cho con gà cúng sao cho đẹp mắt".

"Đồng thời gạo nếp ngâm qua nước lạnh, vo sạch gạo để nấu xôi được mềm và ngon. Riêng gấc đem cắt đôi, dùng thìa nạo lấy phần thịt gấc cho vào chén sạch. Sau đó trộn đều gạo với gấc để cho ngấm", ông Đạt cho biết.

Ngoài ra, ông Vũ Văn Đạt còn chỉ cách luộc con gà đẹp mắt. Cụ thể, khi luộc con gà cúng tổ tiên thường đổ nước lạnh ngập, đến khi nào nước sủi bọt, dùng đũa nhấc gà lên xuống, đổi bên để con gà chín đều…Sau đó, vớt bọt gà và nấu thêm khoảng 5 phút nữa thì giảm lửa nhỏ, đến khi con gà chín, vớt gà ra và rửa qua nước đá cho săn da.

Bên cạnh đó, cho gạo nếp và gấc đỏ đã trộn đều đưa vào nấu. Khi xôi chín, dùng đũa đảo đều xôi cho mịn rồi trút ra đĩa. Có thể dùng khuôn hoặc dùng đũa để tạo hình cho đĩa xôi đẹp mắt. Đồng thời, đặt con gà lên trên mâm xôi và thêm một bông hoa hồng.

Con gà được đặt trên đĩa xôi khi đưa tới nhà thờ họ thường quay đầu vào bát hương, quỳ xuống, dang rộng cánh để thể hiện sự "yêu quý" cúi đầu trước tiên tổ.