Thứ trưởng Bộ NNPTNT: Lợn bốc mùi mới chôn, dịch lan từ đó chứ đâu!

Bắt đầu từ những hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, đến nay, dịch tả lợn châu Phi đã bắt đầu tấn công những trang trại lớn. Nhiều địa phương phản ánh đàn lợn gần như bị xóa sổ. Vậy, thực tế, diễn biến của bệnh dịch tả lợn châu Phi hiện nay ra sao, thưa Thứ trưởng?

- Tính đến ngày 22/5, dịch tả lợn châu Phi đã xuất hiện tại 40 tỉnh, thành phố trên cả nước. Tổng số lợn mắc bệnh buộc phải tiêu huỷ là hơn 1,6 triệu con, chiếm gần 6% tổng đàn lợn của cả nước.

Phải khẳng định, ngay khi dịch bệnh bùng phát bên Trung Quốc, từ tháng 8/2018 đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ NNPTNT đã vào cuộc quyết liệt chỉ đạo phòng, chống dịch tả lợn châu Phi; nhiều hội nghị, hội thảo được tổ chức; nhiều văn bản được ban hành yêu cầu các địa phương nghiêm túc triển khai các giải pháp phòng chống dịch.

Ở giai đoạn đầu, khi bệnh dịch xuất hiện ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ thì lực lượng chức năng đã cơ bản khống chế được. Tuy nhiên, khi bệnh dịch lây lan rộng và có diễn biến phức tạp đã có nhiều bất cập xuất hiện tại nhiều địa phương trong quá trình triển khai.

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến kiểm tra tình hình chống dịch tả lợn châu Phi tại Bắc Giang.

Cụ thể, các địa phương đã tổ chức chôn lợn bệnh không đúng quy định, để xác lợn trong chuồng quá lâu, thậm chí để bốc mùi rồi mới tổ chức chôn lấp. Trong quá trình vận chuyển lợn bệnh đi tiêu huỷ, do không đảm bảo nên đã để máu, phân... rơi vãi ra đường, đây chính là nguồn lây lan dịch bệnh. Nguy hiểm hơn, đã xuất hiện tình trạng vứt xác lợn chết ra sông như tại Bắc Giang, Hải Phòng, Thái Bình...

Tôi đã trực tiếp đến kiểm tra tại Bắc Giang, đây là khu vực giáp ranh với tỉnh Thái Nguyên; đồng thời yêu cầu 2 địa phương trên tìm rõ nguyên nhân, phải ngồi lại với nhau để đưa ra giải pháp chấm dứt ngay tình trạng trên.

Được biết, Thứ trưởng đã trực tiếp đi kiểm tra tại các địa phương và cũng rất bức xúc trước tình trạng xác lợn thối xả bừa bãi ra ngoài môi trường, trong khi Chính phủ chỉ đạo "chống dịch như chống giặc" thì nhiều địa phương vẫn thờ ơ, bình chân như vại trước dịch bệnh. Theo ông, tại sao lại có những tồn tại, bất cập này?

- Thứ nhất là do tiền đền bù hỗ trợ tiêu huỷ lợn bệnh chưa đến được với người dân kịp thời. Do đó, có tình trạng người dân bán chạy lợn bệnh. Bên cạnh đó, lực lượng thú y cơ sở quá mỏng do bị sát nhập trong thời gian qua, việc này làm cho nguồn lực bị hạn chế khi chống dịch.

Một nguyên nhân nữa là kinh phí hỗ trợ cho lực lượng chống dịch quá ít (như phán ánh tại Hà Nội chỉ hỗ trợ 100.000 đồng/người/ngày); trong khi đó, một ngày công tại thị trường lao động là 250.000 - 300.000 đồng. Cộng với việc lực lượng này phải đi chống dịch một thời gian quá dài, dẫn đến quá tải, đây cũng là một khó khăn.

Ngoài ra, nhiều địa phương vẫn chưa thực sự quan tâm đến việc phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi, trong khi đây là một loại bệnh cực kỳ nguy hiểm. Cuối cùng là ý thức của người dân vẫn còn hạn chế, chưa hiểu rõ sự nguy hiểm của bệnh dịch này...

Người dân tổ chức tiêu hủy lợn bị dịch tả lợn châu Phi.

Gần đây, người dân có phản ánh về tình trạng gian lận trong quá trình tiêu huỷ lợn bệnh để trục lợi, gây bức xúc dư luận. Vậy Bộ NNPTNT đã xử lý việc này như thế nào?

- Ngay sau khi nhận được thông tin về hiện tượng gian lận trong tiêu huỷ lợn bệnh để trục lợi tại Hải Dương, tôi đã ký văn bản yêu cầu tỉnh Hải Dương kiểm tra nội dung trên. Đồng thời, xử lý nghiêm trường hợp trục lợi từ việc tiêu huỷ lợn bệnh (nếu có).

Để chấn chỉnh hiện tượng trên, cũng như thực hiện tốt việc phòng, chống dịch bệnh, ngày 23/5 Bộ NNPTNT tiếp tục ban hành văn bản đề nghị 63 tỉnh, thành phố tăng cường kiểm tra, giám sát, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán, giết mổ, vận chuyển lợn, sản phẩm lợn không đảm bảo an toàn làm lây lan dịch bệnh; các trường hợp che giấu, không khai báo kịp thời hoặc gian lận khai báo lợn mắc bệnh phải tiêu huỷ nhằm trục lợi...

Cho đến thời điểm này, dịch tả lợn châu Phi đã cướp đi 6% tổng đàn lợn cả nước, trong khi các ổ dịch mới vẫn tiếp tục phát sinh, chưa có dấu hiệu dừng lại. Theo ông, người chăn nuôi, doanh nghiệp cần làm gì lúc này để bảo vệ đàn lợn còn lại?

- Có thể nói, virus dịch tả lợn châu Phi rất nguy hiểm, nó có kích thước lớn tấn công ngay vào đại thực bào khiến cơ thể không thể sinh ra ngay kháng thể được. Chính vì vậy, bệnh này đã có từ cách đây 100 năm nhưng đến nay vẫn chưa có vacine điều trị, mặc dù rất nhiều nước trên thế giới đã đầu tư nghiên cứu nhưng vẫn chưa có kết quả. Bên cạnh đó, con đường lây lan rất phức tạp, qua đường vận chuyển, dụng cụ, trang thiết bị, vật chủ trung gian...

Do đó, biện pháp được coi là hữu hiệu nhất lúc này chính là an toàn sinh học. Thực tế, các doanh nghiệp chăn nuôi lớn đang áp dụng rất nghiêm ngặt biện pháp này nên dịch bệnh không xảy ra.

Mới đây, Bộ NNPTNT đã triệu tập một cuộc họp với các cơ sở đang có đàn lợn giống cụ, kỵ để nâng cấp hệ thống an toàn sinh học; đồng thời bảo vệ nghiêm ngặt đàn giống này để phục vụ cho việc tái đàn sau khi dịch bệnh được khống chế.

Thời điểm này, người dân, doanh nghiệp, địa phương... thì đều phải chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi một cách hiệu quả. Các địa phương phải quan tâm, sát sao hơn nữa, rà soát lại toàn bộ tình hình dịch bệnh để có phương án hiệu quả. Bên cạnh đó, tăng cường hơn nữa việc tuyên truyền cho người dân hiểu được mức nguy hiểm của bệnh dịch này, tránh tình trạng vứt xác lợn ra môi trường, không bán tháo lợn bệnh...

Xin cảm ơn ông!