Gia Lai: Loài "giặc" ăn tàn phá hại hoành hành ở hơn 5.500 ha ngô

Nông dân lo lắng vì sâu keo

Đầu tháng 5/2016, một số xã trên địa bàn tỉnh Gia Lai bắt đầu xuất hiện sâu keo mùa thu phá hại trên cây ngô và được chính quyền báo cáo lên cấp trên để có giải pháp, hướng dẫn phòng trừ. Tuy nhiên, chỉ trong 1 thời gian ngắn, do thời tiết ở Gia Lai nóng ấm đã tạo đà thích hợp khiến cho loại sâu ăn lá này bùng phát dữ dội và lan rộng. Nhiều vườn cây hôm nay xanh tốt nhưng chỉ sau 1 đêm đã bị sâu tấn công, lá bị ăn rách nát tả tơi.

Hơn 5.500 ha ngô ở Gia Lai bị nhiễm sâu keo mùa thu ăn lá

Theo báo cáo mới nhất của Sở NNPTNT Gia Lai, sâu keo mùa thu trên cây ngô đã xuất hiện ở 11 huyện với diện tích bị nhiễm hơn 5.517 ha. Dự báo trong thời gian tới sâu keo tiếp tục phát triển và gây hại ở nhiều địa phương nếu không khống chế kịp thời. Đây là loại sâu đa thực, có nguồn gốc từ những vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới châu Mỹ, có thể gây trên 300 loài thực vật, tập tính di trú xa hàng trăm km nhờ gió và quá trình vận chuyển.

Tại huyện Chư Prông, từ khi sâu keo xuất hiện khiến hàng trăm hộ dân trồng ngô đứng ngồi không yên – đây là 1 trong 3 huyện có diện tích nhiễm nhiều nhất tỉnh. Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Gia Lai, thời điểm bùng phát cao nhất, huyện Chư Prông có đến 2.500 ha bị nhiễm sâu keo.

Hiện tại, đã khống chế vùng nhiễm còn 115 ha. Nông dân Nguyễn Văn Mão (thôn Ninh Hòa, xã Ia Boong) cho biết: “Thời điểm ban đầu phát hiện vườn ngô bị sâu ăn lá khiến tôi phát hoảng, nhìn vườn cây trụi lá cứ tưởng là hỏng hết rồi. Sau đó, tôi đi mua thuốc về phun và rắc vào đọt ngô thì thấy sâu chết”.

Theo ông Mão, hiện tại ông cũng như nhiều hộ dân khác đang rất lo lắng. Bởi, sau một thời gian phun thuốc thấy có hiệu quả, nghĩ đã hết sâu nhưng không ngờ kiểm tra vườn lại phát hiện sâu keo vẫn còn, có xu hướng phát triển trở lại. Nguy hiểm nhất là lúc cây chuẩn bị trổ cờ bị sâu ăn khiến cây không có khả năng thụ phấn, cho hạt.

Tại huyện Kông Chro, đã có hơn 1.400 ha bị nhiễm, nhiều nông dân cũng lâm cảnh khốn khó. Nhìn vườn ngô, ông Nguyễn Biên Thuỳ (thôn 1, xã Chơ Long) thẫn thờ, với 15 năm kinh nghiệm trồng ngô, đây là lần đầu tiên ông Thuỳ gặp phải “đại dịch” như thế này. Vụ này, ông Thuỳ trồng 6 ha, đã phá bỏ 1,3 ha do bị sâu keo phá hại, ông bỏ bớt một phần diện tích để tránh lây lan. Đối với diện tích còn lại bị nhiễm ít hơn, ông vẫn cố gắng tìm cách phun thuốc, thường xuyên kiểm tra vườn để cứu cây.

Nếu không phun thuốc kịp thời, ngô sẽ nhanh chóng lụi tàn do tốc độ ăn lá của sâu rất nhanh

Tại huyện Chư Pứh, sâu keo hại ngô được phát hiện đầu tiên tại xã Ia Le vào ngày 3/6, đến nay toàn huyện đã có 1.235 ha bị nhiễm. Nhiều vườn bị nhiễm nặng, người dân đã phá bỏ, cắt cho bò ăn và trồng loại cây khác. Theo Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Chư Pứh, sâu keo mùa thu phá hoại cả giai đoạn ngô non và trổ cờ không chỉ gây ảnh hưởng sinh trưởng, phát triển của cây mà còn làm giảm năng suất, một số diện tích không có điều kiện phòng trừ sẽ mất trắng.

 Khó diệt nếu phun thuốc 1 lần

Trao đổi với Dân Việt, ông Hà Ngọc Uyển - Chi cục trưởng Chi cục trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Gia Lai, cho biết: “11 huyện thị trên địa bàn tỉnh đã xuất hiện sâu keo mùa thu với diện tích ngô bị nhiễm hơn 5.500 ha. Để chủ động phòng ngừa, Sở NNPTNT tỉnh đã có văn bản phối hợp, đôn đốc gửi đến các địa phương, kèm theo là các giải pháp hướng dẫn cho nông dân phòng trừ. Tuy nhiên, việc phòng trừ sâu keo mùa thu gặp rất nhiều khó khăn. Hiện tại chưa xác định mức độ thiệt hại do cây đang trong giai đoạn sinh trưởng và phát triển”.

Theo ông Uyển, trên cùng 1 thửa ruộng trong cùng 1 thời gian thì vườn ngô bị nhiễm tồn tại nhiều pha như trứng, sâu non và sâu trưởng thành. Do đó việc phòng trừ đòi hỏi phải đúng quy trình hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, theo biện pháp 4 đúng: Đúng thuốc, đúng lúc, đúng kỹ thuật và đúng nồng độ. Nếu phun lần đầu có thể khiến cho sâu tuổi 1-2 chết, nhưng trứng và sâu tuổi 5-6 vẫn còn (trứng có thể nở thành sâu non, sâu trưởng thành vũ hóa và tiếp tục đẻ trứng lại). Để đạt được hiệu quả cao cần phải phun liên tiếp 2-3 đợt, cách phòng ngừa tốt nhất là phát hiện sớm, phun thuốc khi sâu ở độ tuổi 1-2 thì có thể diệt trừ 80-100%.

Ông Nguyễn Văn Mão ở huyện Chư Prông lo lắng vì sâu liên tục sinh xôi, hại phá hại ngô

Tại huyện Chư Pứh, Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện đã phối hợp với Hội Nông dân các xã Ia Le, Ia Blứ, Ia Phang, UBND thị trấn Nhơn Hòa… mở nhiều lớp tập huấn cho người dân cách nhận biết và giải pháp phòng ngừa, chọn đúng thuốc.

Trong quá trình phòng ngừa sâu bệnh, cũng có một số ý kiến người dân cho rằng thuốc có vấn đề, phun mà sâu không chết. Tuy nhiên, theo ông Hoàng Văn Hoan – Phó GĐ Trung tâm dịch vụ huyện Chư Pứh giải thích, không phải phun mà sâu không chết. Do sâu có nhiều pha (trứng, sâu non, sâu trưởng thành) nên phun lần đầu thì không diệt hết được. Mặt khác, các chủ vườn có nơi phun có nơi không, hoặc thời gian phun thuốc khác nhau khiến cho sâu tiếp tục lây lan.

“Khó khăn nhất hiện nay là không thể khiến sâu chết hết sau 1 lần phun thuốc. Lần đầu chỉ có sâu non chết, còn trứng sâu vẫn tiếp tục nở con, sâu trưởng thành lại hóa nhộng, thành bướm và tiếp tục đẻ trứng. Mặt khác chi phí mỗi lần phun rất tốn kém, từ 800.000-1 triệu đồng/ha nên người dân, nhất là các hộ gia đình đang gặp khó khăn khó duy trì phun nhiều lần. Vì thế, để phòng trừ hiểu quả, người dân nên phun thuốc theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, phun nhiều lần. Đồng thời khuyến cáo bà con nên đi thăm đồng thường xuyên, nếu phát hiện sâu non để phòng trừ kịp thời, những nơi bị thiệt hại nặng sau khi phá bỏ cây thì không nên trồng lại cây ngô”, ông Hoan nói.