“Đừng chỉ cố gắng chiến thắng chính mình”

Cải cách nhưng không tăng hạng

Ngày 29.10, WB đã công bố Báo cáo Môi trường kinh doanh 2014 qua cầu truyền hình với Philippines, Malaysia, Thái Lan. WB cho biết từ tháng 7.2012 đến tháng 6.2013, Việt Nam đã có các biện pháp tăng cường bảo vệ nhà đầu tư và nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp trong nước.

Theo báo cáo, dù đã thực hiện được 21 cải cách kể từ năm 2005 đến nay, nhiều nhất trong khu vực Đông Á- Thái Bình Dương- nhưng xếp hạng môi trường kinh doanh của Việt Nam vẫn không có nhiều cải thiện. Việt Nam xếp thứ 99 trên tổng số 189 nền kinh tế, cho thấy Việt Nam vẫn còn nhiều việc phải làm để cải thiện thứ bậc.


Bà Wendy Werner - Giám đốc Chương trình Tư vấn môi trường đầu tư khu vực Đông Á – Thái Bình Dương của IFC (thành viên Nhóm WB), nhận định: “Việt Nam đã có những cải cách quan trọng trong 9 năm qua để cải thiện môi trường kinh doanh, nhưng vẫn cần làm nhiều hơn nữa để duy trì năng lực cạnh tranh, đặc biệt là cần áp dụng những thông lệ quốc tế tốt nhất trong các quy định về hoạt động của doanh nghiệp”.

Được biết, trong bảng xếp hạng năm 2012, Việt Nam đã tăng cường bảo vệ nhà đầu tư nhờ thắt chặt quy định về công khai thông tin đối với các công ty niêm yết trong trường hợp giao dịch với bên liên quan. Ngoài ra, Việt Nam cũng cấp phép thành lập trung tâm thông tin tín dụng tư nhân đầu tiên sau khi ban hành một nghị định năm 2010 tạo khung pháp lý để thành lập những trung tâm loại này. Tuy nhiên, chi phí đóng thuế đối với doanh nghiệp của Việt Nam lại tăng do quy định tăng mức đóng bảo hiểm xã hội đối với người sử dụng lao động.

Mất 1/3 thời gian cho thuế

Để trả lời cho câu hỏi vì sao Việt Nam đã có những cải cách đáng kể, song thứ bậc trong bảng xếp hạng hầu như không thay đổi, nhóm tác giả của WB cho rằng, việc tiếp cận điện năng, cung cấp điện cho doanh nghiệp, thủ tục đóng thuế là những hạn chế khiến Việt Nam không tăng hạng.

Theo điều tra của WB, ở Việt Nam phải mất 115 ngày để kết nối đường điện cho sản xuất kinh doanh, mất 17% thu nhập bình quân của một gia đình cho việc tiêu tốn điện năng... Những hạn chế này đã khiến môi trường kinh doanh ở Việt Nam không được thuận lợi. Ngoài ra, đề cập đến việc đóng thuế doanh nghiệp, WB cũng cho rằng, các thủ tục hành chính còn rườm rà, khiến trung bình, mỗi doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam phải mất 1/3 thời gian làm việc của họ chỉ để đi đóng thuế.

Singapore, Hongkong, New Zealand, Mỹ, Đan Mạch, Malaysia, Hàn Quốc, Georgia, Na Uy và Vương quốc Anh là 10 nền kinh tế đứng đầu trong bảng xếp hạng năm nay.

Bà Phạm Thị Thu Hằng - Tổng Thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đánh giá, trong 4 chỉ số thấp tác động đến việc xếp hạng, đóng thuế là chỉ số đáng lưu ý nhất, bởi đó là gánh nặng đối với các doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bà Hằng nói đến một thực tế hiện nay rằng, tổng thuế suất chiếm 35,2% lợi nhuận doanh nghiệp trong khi mặt bằng thuế thu nhập doanh nghiệp vừa và nhỏ chỉ 20%, vậy thì 15,2% còn lại rơi vào đâu?

PGS-TS Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam lại đưa nhận xét, xếp hạng các chỉ tiêu của Việt Nam có chênh lệch quá lớn, có chỉ tiêu xếp thứ 29 như cấp phép xây dựng nhưng lại cũng có những chỉ tiêu xếp thứ hạng trên 100 như tiếp cận điện năng (156). Ông Thiên cho rằng, báo cáo cũng cho thấy, mặc dù Việt Nam có cải thiện, nhưng các đối thủ của Việt Nam vẫn rất mạnh. “Việt Nam hãy hướng ra bên ngoài để nâng cao năng lực cạnh tranh, đừng chỉ cố gắng chiến thắng chính mình” - ông Trần Đình Thiên bình luận.