Galileo Galilei và cuộc đời về nhà hiền triết vĩ đại

Lưu Văn Bính Thứ bảy, ngày 31/08/2019 12:34 PM (GMT+7)

Đã từ lâu nghe danh Galileo Galilei, Nhà Thiên Văn học, Toán học, Vật lý và Triết học nổi tiếng thế giới từ thế kỷ XVII. Thật may mắn khi đến thăm Tháp nghiêng Pisa, Italia (Ý), quê hương ông, tôi mới thực sự có cơ hội để thu thập tài liệu, tìm hiểu về thân thế, sự nghiệp của ông, một con người mà giới khoa học đã từng gọi là “Cha đẻ của việc quan sát thiên văn học hiện đại”, “Cha đẻ của Vật lý hiện đại”, “Cha đẻ của khoa học” và là “Cha đẻ của khoa học hiện đai”. Khâm phục, ngưỡng mộ tài năng của ông, tôi không thể không viết về ông.

Galileo sinh ngày 15 tháng 2 năm 1564 tại thành phố Pisa, nước Ý. Ông là con cả của gia đình có sáu người con, bố ông là Vincenzo Galilei, một người chơi đàn luýt và cũng là một nhà Lý luận âm nhạc nổi tiếng, mẹ ông là bà GiuliaAmmannati. Bốn trong sáu người con sống qua tuổi sơ sinh và người con út Michelangelo trở thành một người chơi đàn Luýt và là nhà soạn nhạc nổi tiếng. Tên đầy đủ của Galileo là: Galileo di vincenzoBonaiuti de Galilei. Khi ông lên 8, gia đình chuyển tới Firenze nhưng ông ở lại cùng Jacopo Borghini trong hai năm, sau đó ông đi học Tu viện Camaldolese ở Vallombrosa, phía đông nam Firenze.

Chân dung của Galileo Galilei do Giusto Sustermans vẽ.

Dù khi còn trẻ ông nghiêm túc đi theo con đường tu sĩ nhưng ông cũng theo học y tại Đại học Pisa theo yêu cầu của cha mình. Ông không hoàn thành khóa học mà thay vào đó là nghiên cứu toán học. Năm 1589 ông được chỉ định làm giáo sư toán học tại Pisa. Năm 1591 cha ông mất và ông được giao phó việc chăm lo người em trai Michelagnolo. Năm 1592, ông tới Đại học Padua, dạy địa lý, cơ khí và thiên văn học cho tới năm 1610. Trong giai đoạn này Galileo đã thực hiện những khám phá quan trọng trong cả khoa học lý thuyết (như động học của chuyển động và thiên văn học) và khoa học ứng dụng như (sức bền vật liệu, cải tiến kính thiên văn). Các quan tâm của ông gồm nghiên cứu chiêm tinh mà ở thời tiền hiện đại được xem là liên quan với việc nghiên cứu toán học và thiên văn học.

Tác giả chụp lại ảnh tư liệu tại Pisa.

Dù là một tín đồ sùng đạo của Giáo hội Công giáo Roma, Galileo có ba đứa con ngoài giá thú với Marina Gamba. Họ có hai con gái Virginia sinh năm 1600, Livia sinh năm 1601 và một con trai Vincenzo, sinh năm 1606. Vì là con ngoài giá thú, ông cho rằng các con gái của ông không thể lập gia đình. Tương lai duy nhất của họ là tôn giáo. Cả hai cô gái đều được gửi tới nhà dòng kín San matteo ở Arcentri và sống trọn đời ở đó. Virginia lấy tên Maria Seleste khi vào nhà tu. Bà mất ngày 2 tháng 4 năm 1634 và được chôn cất cùng Galileo tại Basilica di santa Croce di Firenze. Livia lấy tên Arcangela và ốm đau trong suốt cuộc đời. Vincenzo sau này được hợp pháp hóa và cưới Sestilia Bocchineri. Năm 1610, Galileo xuất bản một cuốn sách về các quan sát thiên văn của mình với các vệ tinh của Sao Mộc, sử dụng quan sát này để ủng hộ lý thuyết nhật tâm của vũ trụ của Kopernik chống lại thuyết địa tâm Ptolemaeus và các lý thuyết của Aristoteles và năm sau đó, Galileo tới thăm Roma để chứng minh kính viễn vọng của mình trước các nhà triết học và toán học của Học viện Dòng Tên Roma (Collegio Romano) và để họ tự thấy bằng mắt mình sự thực về bốn vệ tinh của Sao Mộc. Khi ở Roma ông cũng trở thành một thành viên của Accademia dei lincei.

Tháp nghiêng Pisa, quê hương ông và là nơi tác giả đến thăm, tìm hiểu về Galileo Galilei.

Năm 1612, xuất hiện sự chống đối thuyết nhật tâm của vũ trụ, Galileo ủng hộ. Năm 1614, từ bục giảng kinh của Vương cung thánh dòng Santa Maria Novella, Linh mục Tommaso Caccini(1574-1648) lên án các ý kiến của Galileo về sự chuyển động của trái đất, cho rằng chúng là nguy hiểm và gần với sự dị giáo. Galileo tới Roma để bảo vệ mình trước những cáo buộc đó nhưng vào năm 1616, Hồng y Roberto Bellarmino đích thân khiển trách Galileo bắt ông không được ủng hộ cũng như giảng dạy thiên văn học Kopernik. Trong năm 1621 và 1622, Galileo đã viết cuốn sách đầu tiên của mình. “Người thí nghiệm” để phê duyệt và cho phát hành năm 1623. Năm 1630, ông quay lại Roma để xin giấy phép in cuốn Đối thoại về hai hệ thống thế giới được xuất bản tại Firenze năm 1632. Tuy nhiên vào tháng 10 năm ấy ông bị bắt phải ra Thánh bộ Giáo lý Đức tin ở Roma. Sau một phiên xử của Giáo hoàng, theo đó ông bị nghi ngờ mạnh mẽ là dị giáo, Galileo bị quản thúc tại gia và các hoạt động của ông bị Giáo hoàng kiểm soát.

Từ năm 1634 trở về sau Galileo sống tại ngôi nhà thôn quê ở Arcetri, bên ngoài Firenze. Ông bị mù hoàn toàn năm 1638 và bị chứng thoát vị, mất ngủ đầy đau đớn vì thế ông được phép tới Firenze chữa bệnh. Ông tiếp tục tiếp khách cho tới năm 1642 rồi qua đời ngày 08 tháng 01 năm 1642 hưởng thọ 77 tuổi