Củng cố, phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam-Kazakhstan

 Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Nhận lời mời của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Võ Văn Thưởng, Tổng thống Cộng hòa Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev thăm chính thức Việt Nam từ ngày 20 đến 22/8.

Chuyến thăm nhằm củng cố và phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Kazakhstan trên nhiều lĩnh vực.

Quan hệ chính trị-ngoại giao phát triển tốt đẹp

Việt Nam và Cộng hòa Kazakhstan thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 29/6/1992. Từ đó đến nay, trải qua 31 năm, quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa hai nước liên tục được củng cố và phát triển. Tháng 7/2008, Đại sứ quán Việt Nam tại Kazakhstan chính thức hoạt động. Ngày 30/3/2015, Kazakhstan mở Đại sứ quán tại Việt Nam.

Hai nước đã thực hiện các cuộc trao đổi Đoàn cấp cao. Về phía Việt Nam, có các chuyến thăm Kazakhstan của: Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm (tháng 2/1994), Thủ tướng Võ Văn Kiệt (tháng 6/1994), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng (tháng 9/2009), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (tháng 4/2012), Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu (tháng 7/2013), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thăm và dự Lễ ký chính thức Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á-Âu (tháng 5/2015), Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Hoàng Bình Quân (tháng 4/2017), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (tháng 10/2017), Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng (tháng 9/2019), Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu dự Hội nghị Nghị viện Quốc tế do Hạ viện Kazakhstan tổ chức theo hình thức trực tuyến (26/11/2020); Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân dự hội nghị thượng đỉnh lần thứ 6 về Phối hợp hành động và các biện pháp xây dựng lòng tin ở châu Á (CICA-6) do Kazakhstan tổ chức (tháng 10/2022)…

Về phía Kazakhstan, có các chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Nursultan Nazarbayev (tháng 10/2011); Chủ tịch Hạ viện Zhakupov Kabibolla Kabenovich và tham dự Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới lần thứ 132 (IPU-132) tại Hà Nội (tháng 3/2015); Chủ tịch Hạ viện Nurlan Nigmatulin (tháng 11/2019); Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Mukhtar Tileuberdi (tháng 8/2022)…

Hai nước duy trì quan hệ hợp tác trong khuôn khổ song phương và tại các diễn đàn đa phương. Cơ chế hợp tác giữa hai nước hiện có Tham vấn chính trị cấp Thứ trưởng Ngoại giao (đã tiến hành tham vấn trực tiếp vào các năm 2005, 2007, 2009, 2011, 2012, 2017; tháng 11/2020 dưới hình thức trực tuyến) và Vụ trưởng Vụ khu vực (tháng 6/2013).

Hai nước cũng duy trì cơ chế họp luân phiên Ủy ban Liên Chính phủ Việt Nam-Kazakhstan về Hợp tác Kinh tế-Thương mại và Khoa học-Kỹ thuật. Gần đây nhất là kỳ họp thứ 10 tổ chức tại Hà Nội vào tháng 9/2022.

Tại các diễn đàn đa phương, Kazakhstan đã ủng hộ Việt Nam ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025, Hội đồng Chấp hành UNESCO và Ủy ban Liên Chính phủ về Bảo vệ Di sản Văn hóa Phi vật thể nhiệm kỳ 2022-2026. Việt Nam đã ủng hộ Kazakhstan vào Nhóm Viễn Đông thuộc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).

Hợp tác kinh tế-thương mại chuyển biến tích cực

Việt Nam luôn quan tâm phát triển quan hệ hợp tác với Kazakhstan, một đối tác quan trọng tại khu vực Trung Á. Hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và Kazakhstan có chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn khiêm tốn. Kim ngạch thương mại song phương đạt 349,2 triệu USD (năm 2020), 622,8 triệu USD (năm 2021) và 584 triệu USD (năm 2022). Trong 4 tháng đầu năm nay, trao đổi thương mại song phương đạt 124, 1 triệu USD, tăng 34,5% so với cùng kỳ năm 2022.

 Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Kazakhstan Mukhtar Tileuberdi thăm chính thức Việt Nam năm 2022. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

Việt Nam xuất khẩu chủ yếu sang Kazakhstan các mặt hàng như điện thoại và linh kiện, máy móc, thiết bị, máy vi tính, hàng điện tử, nông sản (gạo, hạt điều, hạt tiêu), hải sản, rau quả đóng hộp, quần áo, giày dép; và nhập khẩu từ Kazakhstan các nguyên liệu thô như chì, kẽm chưa qua chế biến, sắt, thép không gỉ, các sản phẩm từ kim loại màu.

Việt Nam và Kazakhstan đều là thành viên của Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU), có hiệu lực từ tháng 10/2016. Kazakhstan là đối tác lớn thứ 2 của Việt Nam trong EAEU (sau Nga), năm 2021 thương mại song phương Việt Nam-Kazakhstan chiếm 10% thương mại giữa Việt Nam với EAEU.

Về hợp tác du lịch, hai bên hiện đã có 7 chuyến bay thẳng mỗi tuần. Từ tháng 9/2019, Kazakhstan đã áp dụng quy chế miễn thị thực đơn phương cho công dân Việt Nam trong thời hạn 30 ngày. Tháng 3/2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã gửi phía Kazakhstan dự thảo Kế hoạch Kợp tác Du lịch giữa hai Bộ để trao đổi, tiến tới ký kết, tạo cơ sở tăng cường hơn nữa hợp tác du lịch.

Về hợp tác giáo dục, hai bên đã ký Hiệp định Hợp tác trong lĩnh vực Giáo dục (ngày 15/9/2009). Hàng năm hai bên trao đổi trên cơ sở tương đương 3 học bổng đại học. Hiện nay có 6 lưu học sinh Việt Nam đang học đại học tại Kazakhstan theo diện Hiệp định; 2 lưu học sinh Kazakhstan đang học tại Việt Nam (tại Đại học Hà Nội và tại Học viện Ngoại giao).

Về hợp tác văn hóa, hai bên đã tổ chức Những Ngày Văn hóa trên lãnh thổ của nhau (tháng 9/2012 và tháng 6/2013); Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Ngày Việt Nam tại Kazakhstan (tháng 8/2017) trong khuôn khổ EXPO-2017 Astana; Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam sang Kazakhstan giao lưu kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (nhân chuyến tham dự cuộc thi âm nhạc quốc tế tổ chức tại Kazakhstan từ ngày 15 đến 25/6/2017). Năm 2021, Đại sứ quán Kazakhstan cũng đã tổ chức Những ngày phim Kazakhstan tại Đà Nẵng. Năm 2023 hai nước triển khai công tác trao đổi giảng viên chuyên ngành âm nhạc…

Cộng đồng người Việt ở Kazakhstan hiện có khoảng 50 người, phần lớn có thẻ định cư, làm ăn sinh sống ổn định. Một số lượng nhỏ người Việt là du học sinh và giảng viên đại học sang giảng dạy theo hợp đồng có thời hạn.

Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Cộng hòa Kazakhstan Tổng thống Cộng hòa Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev lần này diễn ra trong bối cảnh quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam-Kazakhstan phát triển tốt đẹp. Chuyến thăm sẽ góp phần củng cố và đưa quan hệ song phương lên một tầm cao mới.