Chỉ dẫn địa lý - “Giấy thông hành” cho sản phẩm Việt

Thời gian qua, chỉ dẫn địa lý đã góp phần quan trọng giúp sản phẩm có thương hiệu chinh phục được thị trường nội địa cũng như là “giấy thông hành” cho nhiều sản phẩm thương hiệu Việt tiếp cận những thị trường khó tính như: EU, Nhật Bản…

Chung tay cùng các cấp, ngành và địa phương trong việc phát triển các thương hiệu, gắn nhãn địa lý, chương trình Thương hiệu Quốc gia đóng vài trò "sứ giả" kết nối, truyền tải thông tin và khẳng định thương hiệu cho các sản phẩm được gắn nhãn chỉ dẫn địa lý.

Các chuyên gia cho rằng, chỉ dẫn địa lý chính là dấu hiệu dùng để chỉ sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hay quốc gia cụ thể.

Danh tiếng của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý được xác định bằng sự tín nhiệm của người tiêu dùng với sản phẩm đó thông qua mức độ rộng rãi người tiêu dùng biết đến và chọn lựa sản phẩm đó.

Theo Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), Việt Nam được biết đến là quốc gia thuộc top đầu trong xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản.

Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội và những biến động do dịch bệnh COVID-19, địa chính trị thế giới đã đẩy vấn đề an ninh lương thực lên vị trí được quan tâm hàng đầu. Đặc biệt, Việt Nam khẳng định nông nghiệp là nền tảng, bệ đỡ trong phát triển kinh tế đất nước.

Hàng năm, các mặt hàng nông, lâm, thủy sản đóng vai trò quan trọng trong kim ngạch xuất khẩu và là nguồn cung nguyên liệu cho công nghiệp chế biến.

Ngoài các sản phẩm chủ lực như: gạo, tiêu, hạt điều, cà phê…, những năm gần đây các loại quả đang tạo nên vị thế mới trên thị trường quốc tế cho nông sản Việt như: vải, xoài, nhãn, chôm chôm…

Để tạo động lực và thu hút đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, Chính phủ đã ban hành Nghị định 57/2018/NĐ-CP về cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.

Theo đó, doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ miễn giảm tiền thuê đất, sử dụng đất, mặt nước trong đầu tư nông nghiệp; chuyển giao công nghệ; vay vốn…

Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới cũng là một trong những quyết sách của Chính phủ giúp nâng cao đời sống người dân khu vực nông thôn qua các tiêu chí, từ đó thay đổi diện mạo những làng quê.

Cùng với đó, chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được hình thành và đồng hành cùng người nông dân nhằm nâng tầm thương hiệu của các sản vật làng quê Việt.

Đi đầu trong phát triển thương hiệu địa phương là Quảng Ninh, Đồng Nai… với sản phẩm chè hoa vàng Ba Chẽ, trứng gà Tân An, ca cao Trọng Đức… Theo đó, Ban chỉ đạo OCOP các địa phương đã tích cực phổ biến chính sách, tuyên truyền và hướng dẫn bà con quy cách đóng gói, tem nhãn, mã vạch truy xuất nguồn gốc…

Đại diện Cục Xúc tiến thương mại đánh giá, thanh long Bình Thuận, cà phê Buôn Mê Thuột, vải thiều Lục Ngạn, nhãn lồng Hưng Yên, xoài cát Hòa Lộc… thường gắn liền với một địa danh vừa thể hiện đặc thù nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm, vừa thể hiện lòng tự hào về vùng quê, xứ sở với những sản phẩm nông nghiệp, chăn nuôi.

Chính vì vậy, chỉ dẫn địa lý góp phần nâng tầm giá trị sản phẩm bởi tâm lý chung của khách hàng khi quyết định mua sắm, lựa chọn một sản phẩm là dựa vào uy tín và mức độ nổi tiếng của sản phẩm đó.

Thực tế cho thấy, chỉ dẫn địa lý được đăng ký bảo hộ sẽ mang đến cảm giác an toàn và hạn chế tối đa tình trạng làm giả; làm nhái; hàng kém chất lượng.

Đồng thời, chỉ dẫn địa lý được cấp văn bằng bảo hộ sẽ được sử dụng độc quyền vô thời hạn trước pháp luật. Các bên khác khi sử dụng tên thương mại, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý đã được đăng ký khi chưa có sự cho phép của chủ sở hữu được coi là vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Cũng theo đại diện Cục Xúc tiến thương mại, năm 2020, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực, Việt Nam được EU bảo hộ 39 chỉ dẫn địa lý và là cơ hội lớn cho sản phẩm Việt xuất khẩu vào thị trường này.

Tính đến tháng 11/2021, Việt Nam có 110 sản phẩm được gắn chỉ dẫn địa lý và các chỉ dẫn địa lý được bảo hộ tại Việt Nam theo các điều ước quốc tế gồm 173 sản phẩm.

Cụ thể, chỉ dẫn địa lý được bảo hộ theo Hiệp định EVFTA gồm 169 sản phẩm; chỉ dẫn địa lý được bảo hộ theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (UKVFTA) gồm 4 sản phẩm.