Cấy lúa mùa không làm đất: Nâng cao năng suất, giảm công cày bừa

Mới đây, Trung tâm Chuyển giao Công nghệ và Khuyến nông (Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam), UBND huyện Hải Hậu và Công ty TNHH Syngenta Việt Nam đã tổ chức hội thảo đánh giá kết quả của kỹ thuật sản xuất lúa mùa không làm đất và không sử dụng thuốc trừ cỏ tại 2 xã Hải Trung, Hải Tây (huyện Hải Hậu).

Được biết, mô hình cấy lúa mùa không làm đất sử dụng thuốc trừ cỏ Gramoxone 20SL - sản phẩm của Công ty TNHH Syngenta Việt Nam được triển khai tại Hải Hậu từ vụ mùa năm 2006. Từ đó đến nay, diện tích mô hình đã tăng liên tục và đặc biệt tăng nhanh sau năm 2012, khi UBND huyện có chủ trương xây dựng mô hình cấy lúa mùa không làm đất, không dùng thuốc trừ cỏ. Đến vụ mùa năm 2014, cấy lúa không làm đất đã trở thành phương thức gieo cấy chính tại nhiều xã, thị trấn theo các công thức:

- Làm đất + cấy mạ sân (ruộng đối chứng).

- Không làm đất + không sử dụng thuốc trừ cỏ + cấy mạ sân.

- Không làm đất + sử dụng thuốc trừ cỏ Gramoxone 20SL (mô hình điểm).

- Không làm đất + sử dụng thuốc Gramoxone 20SL + cấy hàng rộng, hàng hẹp.

- Không làm đất + sử dụng thuốc Gramoxone 20SL + gieo sạ.

Cụ thể, vụ mùa năm 2006, phương thức này được triển khai trên 2 sào lúa tại xã Hải Phong, vụ mùa năm 2009 tăng lên 27ha tại 2 xã Hải Phong, Hải Châu. Năm nay, diện tích cấy lúa mùa không làm đất đã tăng lên hơn 2.600ha, chiếm 26% diện tích lúa mùa toàn huyện với 25/33 xã, thị trấn tham gia. Đặc biệt là có hơn 60% diện tích không làm đất, không sử dụng thuốc trừ cỏ.

Theo đại diện Công ty TNHH Syngenta Việt Nam, Gramoxone 20SL là thuốc trừ cỏ chứa 200gr hoạt chất Paraquat/l sản phẩm, trong khi đó Paraquat là thuốc trừ cỏ được sử dụng nhiều thứ 2 trên thế giới, hiện đang được đăng ký và lưu hành tại hơn 90 quốc gia. Trước đó, ngày 5.12.2012, Chi cục BVTV tỉnh Nam Định đã có báo cáo “Đánh giá tồn dư của thuốc trừ cỏ Gramoxone 20SL trên ruộng lúa”. Theo đó, dư lượng thuốc Gramoxone 20SL ở liều lượng sử dụng 2,8 lít/ha phun sau 10 ngày và 1 tháng tồn tại trong đất và trong nước thấp so với giới hạn tối đa cho phép của QCVN từ 10 - 20 lần, vì thế không ảnh hưởng xấu đến sinh trưởng và phát triển của cây lúa, tính an toàn cao hơn nhiều so với thuốc trừ cỏ trên thị trường.

Sau khi thu hoạch lúa chiêm xuân, nông dân dùng thuốc trừ cỏ Gramoxone 20SL với liều lượng từ 100 - 200ml/sào Bắc Bộ để xử lý gốc rạ, cỏ dại. Nếu cắt gốc rạ sát đất thì chỉ phun thuốc 1 lần, những ruộng cắt gốc rạ từ 40cm trở lên phải phun 2 lần (sau khi thu hoạch lúa 2-3 ngày và trước khi gieo hạt 2 ngày).

Theo ông Bùi Duy Thanh - Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Hải Tây, vụ mùa năm 2012 HTX đã cấy giống Bắc thơm số 7 theo phương pháp không làm đất trên 3,5 mẫu lúa và 0,4 mẫu đối chứng. Qua theo dõi, lúa trong mô hình điểm phát triển tốt, cây nhanh hồi xanh, không cần tăng lượng phân bón so với diện tích lúa cấy có cày bừa. Tổng kết cuối vụ cho thấy, ruộng không làm đất giảm từ 120.000 - 130.000 đồng/sào chi phí, rút ngắn thời vụ từ 7 - 10 ngày nên bà con có thể chủ động cho sản xuất cây vụ đông. Năm 2013, HTX đã mở rộng diện tích cấy lúa không làm đất lên 267,2ha và lúa vẫn cho năng suất ổn định.