Cánh đồng mẫu lớn: Doanh nghiệp là “nhạc trưởng”

Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn liên kết với các nhà khoa học để định hướng kỹ thuật, quan hệ với chính Doanh nghiệp còn có chính sách hỗ trợ, hướng dẫn và tổ chức cho nông dân sản xuất lúa chất lượng theo định hướng thị trường. Vậy phải làm sao cho sự liên kết đó được bền chặt, đó chính là vấn đề mấu chốt.

quyền để nắm bắt chủ trương và sự chỉ đạo. Như vậy nhà doanh nghiệp là người xây dựng chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị trong liên kết. Vì vậy, doanh nghiệp có vai trò quan trọng như một nhạc trưởng trong tổ chức cánh đồng mẫu lớn. Để thực hiện tốt cánh đồng mẫu lớn, nhà doanh nghiệp nên lưu ý những vấn đề sau:

Các “nhà” cùng tham quan một cánh đồng mẫu lớn ở An Giang.

Trước hết phải lấy nông dân làm trung tâm và cần ưu tiên quyền lợi cho họ trong hoạt động cánh đồng mẫu lớn. Các biện pháp kỹ thuật phải dựa trên cơ sở canh tác bảo toàn là chính. Tiếp theo, mọi thông tin trong chuỗi giá trị của sản phẩm phải được công khai và minh bạch trong mọi thành viên.

Sự công bằng và minh bạch là nguyên tắc rất quan trọng trong chuỗi cung ứng. Nói là vậy, nhưng trong thực tế sản xuất ở ta, nhiều trường hợp không được công bằng và minh bạch, mà người chịu thiệt thòi nhất chính là nông dân. Chính vì vậy mà sự liên kết trong sản xuất thường bị thất bại. Làm sao phải tránh được trong mô hình cánh đồng mẫu lớn.

Hiện nay đứng ra liên kết với nông dân để xây dựng cánh đồng mẫu lớn có các công ty phân bón như Bình Điền, các công ty thuốc bảo vệ thực vật như Công ty BVTV An Giang, ADC. Những doanh nghiệp đó đã có suy nghĩ rất tích cực. Nhưng trước mắt họ không phải là những công ty chuyên kinh doanh lúa gạo, làm việc này hơi trái ngành nghề.

Trong khi đó, những công ty kinh doanh lúa gạo chính thống thì chỉ buôn lúa gạo từ các trung gian thương lái, chế biến rồi xuất khẩu. Họ gần như không tham gia vào khâu sản xuất lúa. Việc này là không hợp lý. Nếu như các doanh nghiệp chuyên kinh doanh lúa gạo không tham gia vào liên kết trực tiếp với nông dân ngay ở khâu sản xuất, việc tổ chức cánh đồng mẫu lớn trong tương lai sẽ khó mở rộng, và tổ chức sản xuất lúa gạo của VN khó hướng tới sản xuất bền vững.

Xây dựng cánh đồng mẫu lớn là ý tưởng nhằm tổ chức lại sản xuất nông nghiệp có giá trị hàng hóa và sản xuất bền vững. Đó là một phần quan trọng để xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên nó là vấn đề mới, còn nhiều việc phải theo dõi, thảo luận và đúc kết.

GS Nguyễn Thơ