Những cuộc vượt ngục phi thường của các chiến sĩ Xô viết

Theo các dữ liệu lưu trữ, trong Chiến tranh thế giới lần thứ 2 có tổng cộng khoảng 4.000 trại tập trung và nhà tù của quân phát xít nằm trên lãnh thổ Đức, các nước đồng minh của chúng và các quốc gia bị chúng chiếm đóng. Từ những địa ngục trần gian này có từ 70 đến 500 ngàn tù nhân đã chạy trốn, phần lớn trong số này là tù binh Xô viết.

Phi công Anh hùng Liên Xô Mikhail Deviataev.

Nếu một người Anh hay Mỹ tìm cách vượt ngục và bị bắt lại, thường chỉ phải chịu một hình phạt nào đó, còn đối với các tù binh Xô viết thì đồng nghĩa với việc bị xử bắn. Trên những hồ sơ còn lại về những tù binh này, thường chỉ ghi vắn tắt một dòng chữ: “Không muốn sống nữa!”.

Ranh giới giữa sự sống và cái chết, tính sáng tạo của các tù binh Xô viết có thể nói là rất phong phú. Điển hình là vụ trốn thoát của phi công Xô Viết Mikhail Deviataev cùng với 9 tù binh khác trên chiếc máy bay ném bom He-111 chiếm được của quân phát xít.

Không kém phần nổi tiếng là vụ nổi dậy của các tù binh trong trại tập trung Sobibor vào mùa thu năm 1943. Tù binh Xô viết Aleksandr Pecherski đã rất khôn khéo trong việc chuẩn bị và lãnh đạo cuộc nổi dậy. Sau khi lấy được vũ khí của tên cai ngục đang ngủ gật, Pecherski đã giúp cho gần 700 tù binh vượt ngục. Trong số này, bọn phát xít chỉ bắt lại được chưa đầy một nửa.

Cuộc vượt ngục lớn nhất trong lịch sử Chiến tranh thế giới lần thứ 2 cũng do các tù binh Xô viết thực hiện tại trại tập trung Sukhozebra (Ba Lan). Tháng 8/1941, theo tín hiệu đã quy ước, hàng ngàn tù binh đã đồng loạt lao tới dãy hàng rào bằng dây thép gai, phá nát một đoạn rồi thoát ra ngoài. Phần lớn trong số họ bị sát hại bởi những loạt súng máy, tuy nhiên cũng có không ít người đã thoát được.

Cũng theo kịch bản như vậy là cuộc vượt ngục tại trại tù gần thị trấn Torun (Ba Lan) của 340 quân nhân Xô viết và từ trại Slavuta (Ukraina). Ngay tại trại tập trung nổi tiếng Osvensim cũng có không ít những cuộc vượt ngục. Theo các tài liệu thu được trong trại, chỉ riêng từ tháng 5 – 6/1944, đã có 25 tù binh Xô viết và 2 tù binh Ba Lan chạy thoát khỏi đây. Cũng theo số liệu của quân Đức, đã có hơn 40 tù binh Xô viết trốn khỏi trại Dakau.

Còn phải kể đến cuộc vượt ngục của hơn 700 tù nhân tại Mounthouzen vào tháng 2/1945. Họ đã lấy những chiếc nệm dùng cho tù nhân để vắt lên hàng rào dây thép gai, trong khi một số khác chiến đấu với những họng súng máy từ các trạm gác bằng những... hòn đá cuội. Trong số này chỉ có 19 người may mắn trốn thoát và sống sót.

Mong muốn được tự do luôn là điều nung nấu trong lòng của các tù binh Xô viết, khiến họ có thể vượt ngục bất kỳ một cơ hội nào dù là nhỏ nhất. Đại úy Hồng quân Kuznesov đã khôn khéo thoát khỏi nhà tù Maidanek ngay giữa thanh thiên bạch nhật trước mắt bọn lính gác.

Anh cùng với một tù nhân khác được lệnh mang than đốt sưởi ấm tới khu boong-ke của bọn sĩ quan dưới sự hộ tống của một tên lính SS cầm súng tiểu liên. Trên đường đi, Kuznesov đã bóp cổ tên lính, lột bộ quân phục Đức để mặc, xách súng giả vờ áp giải người bạn tù ra khỏi khu vực trại giam.

Ngày nổ ra cuộc khởi nghĩa tại Bukhenvald (11/4/1945) đã được chọn là ngày quốc tế giải phóng tù nhân khỏi các trại tập trung của quân phát xít. Trên thực tế, không có ai giải phóng trại Bukhenvald mà do chính các tù nhân tự đứng ra. Đội ngũ tù binh tại đây đã bắt sống 220 tên lính Đức và tiêu diệt số lượng lính rất lớn. Mãi tới ngày 13/4, quân đội Mỹ mới tới được trại này.

Kém nổi tiếng hơn một chút là cuộc nổi dậy vào tháng 8/1944 tại trại tù binh gần thành phố Slobozia (Rumania). Các tù nhân không những tự giải phóng mình mà còn giải giáp được cả một trại lính trong thành phố. Với sự giúp đỡ của những binh lính Rumania bỏ ngũ, các tù binh đã chiếm được thành phố Slobozia suốt cả tuần trước khi quân đội Xô viết tới đây.