Thái Nguyên: "Đất tặc" lộng hành, thất thu thuế tài nguyên

Theo phản ánh của người dân, thời gian qua, nhiều quả đồi tại một số địa phương như: xã Vinh Sơn (TP.Sông Công), xã Tức Tranh (huyện Phú Lương), xã Hóa Trung, xã Quang Sơn (huyện Đồng Hỷ), xã Tân Hòa, xã Tân Thành, xã Úc Kỳ (huyện Phú Bình), xã Phúc Xuân, xã Sơn Cẩm, phường Thịnh Đán (TP.Thái Nguyên)… bị đào xới nham nhở.

Hằng ngày, có tới hàng trăm lượt xe tải tấp nập ra vào vận chuyển đất, kéo theo khói bụi, ảnh hưởng đến đời sống của người dân.

Đây là địa điểm khai thác đất trái phép tại địa bàn xã Sơn Cẩm, TP.Thái Nguyên. Tuy nằm ngay cạnh đường lớn nhưng các đối tượng vẫn khai thác đất trái phép một cách ngang nhiên.

Theo ghi nhận của PV Dân Việt, tại những khu vực trên, các máy xúc, xe tải được huy động tới đây hoạt động hết công suất. Việc khai thác đất trái phép diễn ra một cách công khai, không kể giờ giấc.

Điều đáng nói là tình trạng này đã diễn ra cả một thời gian dài song chính quyền địa phương cũng chưa có giải pháp triệt để nào để ngăn chặn. Thậm chí, không ít các xe vận chuyển đất này chạy qua ngay trước cổng UBND phường, xã nhưng không hề bị xử lý, điển hình như ở phường Thịnh Đán (TP.Thái Nguyên). 

Bà Dương Thị Liên - Chủ tịch UBND xã Tức Tranh, huyện Phú Lương, xác nhận, xã cũng đã phát hiện được một vài xe chở đất đi ra vị trí khác, không phải khu trung tâm văn hóa thể thao và thương mại của xã. Xã đã nhắc nhở chủ đất cũng như chủ xe dừng việc vận chuyển đất sai quy định. 

Xe chở đất trái phép chạy ngang nhiên qua cổng UBND phường Thịnh Đán vào khu vực trung tâm TP.Thái Nguyên mà không hề có lực lượng chức năng nào xử lý.

Theo tìm hiểu của PV Dân Việt, để việc khai thác và vận chuyển đất trái phép diễn ra thuận lợi, một số đối tượng đã cấu kết với chủ đất, hợp thức hóa việc khai thác bằng cách làm đơn xin cải tạo đất hoặc san lấp một số công trình công cộng của địa phương, sau đó xin xác nhận của chính quyền cấp cơ sở. Sau khi được chính quyền địa phương chấp thuận, các đối tượng sẽ tiến hành khai thác một cách ồ ạt. Chính vì vậy, chỉ sau một thời gian ngắn, nhiều quả đồi đã bị san phẳng.

Lợi dụng việc xin cải tạo vườn để trồng chè, san lấp xây dựng công trình công cộng, một số hộ dân trên địa bàn các xã đã thuê máy xúc vào đào bới múc đem bán ra ngoài.

Nguyên nhân của việc khai thác và vận chuyển đất trái phép bùng phát như trong thời gian qua tại Thái Nguyên là do nhu cầu san lấp tăng cao, cùng với đó là lợi nhuận của việc mua bán đất rất lớn. Được biết, giá thành của 1m³ đất đến chân công trình lên đến 50.000 - 60.000 đồng. Chính vì điều này, một số đơn vị đã bất chấp các quy định, cố tình khai thác vận chuyển đất trái phép.

Bên cạnh đó nhiều địa phương cấp xã chưa thực hiện nghiêm túc sự chỉ đạo của UBND tỉnh về công tác quản lý tài nguyên khoáng sản nên đã dẫn đến tình trạng khai thác đất trái phép công khai rầm rộ. Điều này đã gây thất thu nguồn thuế tài nguyên khoáng sản của địa phương.

Việc khai thác đất trái phép đã làm thất thoát một nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước.

Ông Đỗ Xuân Tám, Chi cục trưởng Chi cục thuế khu vực Phú Bình, Phổ Yên cho biết: “Đã khai thác lậu thì người ta không kê khai và nộp thuế, những trường hợp như thế này phía cơ quan thuế chúng tôi thường xuyên kiểm tra. Nếu phát hiện có xe chở đất sẽ bám sát và báo cáo cơ quan chính quyền địa phương. Qua đây tôi cũng kiến nghị chính quyền địa phương, đặc biệt là TX.Phổ Yên và UBND huyện Phú Bình chỉ đạo các cơ quan chuyên môn như Phòng Tài nguyên và Môi trường, cơ quan công an thường xuyên giám sát chặt chẽ các điểm khai thác đất đặc biệt là khai thác đất trái phép để có biện pháp xử lý kịp thời, dừng ngay việc khai thác đất lậu nếu không sẽ thất thu rất lớn”.

Ông Hoàng Thanh Giao – Chủ tịch UBND huyện Phú Bình cho biết: “Những điểm khai thác lậu thường nằm cạnh hoặc cùng tuyến đường với các điểm mỏ được cấp phép. Bởi vậy việc giám sát, theo dõi thường xuyên của đội công tác liên ngành cũng như các cơ quan chức năng gặp rất nhiều khó khăn. Để khắc phục hiện tượng này, trong thời gian tới huyện sẽ củng cố lại đội công tác liên ngành và thành lập một tổ công tác của huyện để trực tiếp làm việc với các điểm mỏ. Đồng thời rà soát lại toàn bộ các điểm khai thác lậu để có kế hoạch làm việc, tuyên truyền cũng như nắm bắt và xử lý vi phạm nghiêm túc, kịp thời không để hiện tượng khai thác đất lậu xảy ra.

Ngay cả các dự án do nhà nước làm chủ đầu tư cũng đã và đang tiêu thụ một khối lượng rất lớn đất san lấp được khai thác trái phép. Việc làm này hoàn toàn đi ngược với cam kết trong hồ sơ dự thầu. Khi làm thủ tục đấu thầu để thực hiện các dự án, các nhà thầu thi công đều cung cấp hồ sơ dự thầu san lấp mặt bằng, trong đó có việc lấy đất của các mỏ đã được cấp phép. Thế nhưng khi trúng thầu, triển khai dự án hầu hết đất san lấp lại được các đơn vị này mua từ những đầu nậu khai thác trái phép. 

Ông Dương Văn Vọng, Giám đốc công ty TNHH Tân Hưng Thịnh, Thái Nguyên – Đơn vị được cấp phép khai thác đất san lấp tại Mỏ đất Núi Choẹt, xã Minh Đức, TX.Phổ Yên cho hay: “Nguồn ra rất ít bởi lý do là đất thổ phỉ ở các huyện Phú Bình, Sông Công ào ạt nên rất khó cạnh tranh và không thể bán được. Bởi lẽ đất được khai thác hợp pháp như tại mỏ của tôi ngoài việc phải chịu thuế suất, chúng tôi còn phải đóng một số các loại phí, quỹ khác theo quy định của nhà nước. Nếu như tình trạng đất tặc vẫn tiếp tục diễn biến như hiện nay chúng tôi sẽ không thể hoàn thành nghĩa vụ ngân sách đối với nhà nước. Nhiều mỏ sẽ phải đứng trước nguy cơ đóng cửa nếu như các cơ quan chức năng không có những giải pháp để ngăn chặn đất tặc kịp thời”.

Thời gian qua, UBND tỉnh Thái Nguyên cũng đã ban hành nhiều văn bản xử lý các hoạt động khai thác khoáng sản trái phép. Các Bộ liên quan cũng đã có công văn gửi về các địa phương để yêu cầu chấn chỉnh các hoạt động khai thác đất trái phép nói trên. Thế nhưng trên thực tế, đến nay tình trạng này vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.