2-3% bào thai bị tim bẩm sinh, bác sĩ đưa ra khuyến cáo

Mới đây, Trung tâm Nhi khoa (Bệnh viện Bạch Mai) đã cứu chữa và can thiệp thành công cho bệnh nhi Đ.T.M (2 ngày tuổi (trú tại Lập Thạch, Vĩnh Phúc) mắc bệnh tim bẩm sinh phức tạp. 

Đáng nói, cháu bé đã được phát hiện dị tật hẹp van động mạch phổi nặng, thiểu sản tâm thất phải, từ khi còn là bào thai ở tuần thứ 31. 

Nhờ đó, ngay sau khi sinh ở ngày thứ 2, cháu bé đã được phẫu thuật can thiệp can thiệp lần 1 với kỹ thuật nong van động mạch phổi. Ba ngày sau đó, bé lại được can thiệp lần 2 với kỹ thuật đặt stent ống động mạch. Sau can thiệp tim 9 ngày, cháu bé đã hồi phục và được xuất viện. 

"Với những trường hợp như vậy thì cần phải can thiệp sớm ngay sau khi cháu bé chào đời, nếu không xử trí kịp thời sẽ nguy hiểm đến tính mạng của trẻ", bác sĩ Nguyễn Trung Kiên, Phó Giám đốc Trung tâm Nhi khoa, Bệnh viện Bạch Mai nhận định. 

2-3% thai nhi có bệnh tim bẩm sinh

Theo bác sĩ Kiên, tỷ lệ mắc bệnh tim bẩm sinh là từ 0,8-1% số trẻ sinh ra sống, tuy nhiên tỷ lệ này còn cao hơn nhiều ở những thai bị sảy (10-25%), thai chết lưu và những đứa trẻ tử vong ngay sau sinh (3-4%). 

Như vậy có thể thấy rằng tỷ lệ tim bẩm sinh của bào thai còn cao hơn nhiều con số 1%. Theo nhiều nghiên cứu, tỷ lệ tim bẩm sinh bào thai dao động từ 2-3%. 

Ngoài ra, tim bẩm sinh cũng là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ sơ sinh, chiếm 35% tổng số trẻ có dị tật bẩm sinh tử vong. 

"Điều đáng nói nữa đó là hầu hết những bệnh tim bẩm sinh tử vong thời kỳ sơ sinh là những thể nặng, cần cấp cứu hoặc điều trị ngay sau sinh, nếu như chúng ta không biết bệnh từ trong bào thai thì có thể bỏ sót dị tật sau sinh và dẫn đến trường hợp tử vong đáng tiếc. 

Với những bệnh tim bẩm sinh thể nhẹ hơn nếu được chẩn đoán từ trong thời kỳ bào thai cũng giúp cho bác sĩ cũng như gia đình có kế hoạch điều trị chủ động mang đến kết quả tốt nhất", bác sĩ Kiên cho biết.

Theo bác sĩ Kiên, phương pháp hữu hiệu nhất để chẩn đoán tim bẩm sinh bào thai cho đến nay là siêu âm tim thai. Việc chẩn đoán bệnh tim bẩm sinh từ trong bào thai đã được thực hiện phổ biến trên thế giới và mang lại hiệu quả rất rõ rệt trong điều trị và tiên lượng bệnh. 

"Hiện nay, với sự phát triển vượt bậc của các phương pháp phẫu thuật và can thiệp, hầu hết các bệnh tim bẩm sinh đều có thể điều trị, đa số có thể chữa khỏi hoàn toàn và mang lại cuộc sống bình thường cho trẻ. 

Đặc biệt có những thể tim bẩm sinh rất nặng, đe dọa tính mạng ngay sau khi sinh, nhưng nếu được cấp cứu kịp thời thì có thể cứu được đứa trẻ và chữa khỏi hoàn toàn. 

Như trường hợp bệnh nhi Đ.T.M ở Vĩnh Phúc vừa qua đã được cứu chữa kịp thời nhờ phát hiện dị tật tim khi siêu âm tim ở tuần thai thứ 31. Ngay sau khi cháu chào đời chưa đầy 24h đã can thiệp thành công để cháu có trái tim khỏe mạnh", bác sĩ Kiên chia sẻ. 

Những trường hợp cần chỉ định siêu âm tim thai để rà soát bệnh tim bẩm sinh

Theo bác sĩ Kiên, có 1 số trường hợp cần phải chú ý và có chỉ định siêu âm tim thai: 

- Mẹ có tiền sử gia đình tim bẩm sinh

- Thai phụ bị rối loạn chuyển hóa (tiểu đường, phenylketon niệu…)

- Thai nhi có biểu hiện quái thai

- Thai phụ có sử dụng thuốc kháng Prostaglandin (ví dụ: ibuprofen, indometacin, axit salicylic

- Thai phụ bị nhiễm Rubella

- Thai phụ mắc bệnh hệ thống (ví dụ: bệnh Sjogren, lupus ban đỏ hệ thống)

- Thai phụ có khuyết tật có tính chất gia đình (Ellis van Creveld, hội chứng Marfan, hội chứng Noonan)

- Thai nhi thụ tinh trong ống nghiệm

- Thai phụ sàng lọc siêu âm sản khoa bất thường

- Thai nhi có các bất thường ngoài tim

- Thai nhi có bất thường nhiễm sắc thể

- Thai nhi có nhịp tim không đều

- Phù thai

- Đa thai và nghi ngờ hội chứng truyền máu thai nhi

- Thai nhi có tăng khoảng sáng sau gáy

"Chỉ định siêu âm tim thai khá rộng rãi, tuy nhiên theo một số nghiên cứu thì tỷ lệ mắc tim bẩm sinh của trẻ sau khi ra đời ở những bà mẹ mang thai không có chỉ định siêu âm tim thai không hề ít hơn so với nhóm thai phụ có chỉ định siêu âm tim thai. 

Chính vì lẽ đó, mỗi phụ nữ mang thai nên ít nhất một lần siêu âm tim thai để rà soát bệnh tim bẩm sinh. Thời điểm phát triển hoàn thiện của tim trong bào thai là 18 tuần, từ thời điểm này có thể phát hiện hầu như tất cả các dị tật tim bẩm sinh. 

Tuy nhiên với một số bệnh tim bẩm sinh phức tạp, tổn thương cấu trúc nặng (thông sàn nhĩ thất, tim 1 thất, chuyển gốc đại động mạch…) thì bác sĩ có thể phát hiện ở những tuần thai sớm hơn", bác sĩ Kiên phân tích.